Reisverslag Marokko

Inleiding

Zoals intussen een goed gebruik is geworden zijn we voordat we op vakantie gingen eerst maar eens een dag op pad geweest om de klok stil te zetten (die van mij dan). Op jacht naar de hunebedden en een bezoek aan Westerbork was het idee. Westerbork was erg indrukwekkend en de hunebedden hadden we nooit gevonden zonder het programmaatje wat Piet op het internet had gevonden voor onze (net nieuwe) TomTom. Leuk zo’n dag. Rondtrekkend door Marokko vielen een paar dingen op: veel ooievaars, brommers die ook in medina’s overal doorheen gaan, authentiek (ezel) vervoer, en op veel plekken heel veel wiet. Armoede in het Rif-gebergte, bewegende zandduinen in Erg Chebbi, kunstenmakers en heel veel verse jus d’orange op het plein in Marrakech en dat wijn goedkoper is als bier zijn maar een paar dingen die we hebben beleefd. Zoals altijd: het was goed!

Zaterdag 21 juli

Het begin van de vakantie was niet heel feestelijk, we hebben de uitvaartdienst van Ad de Jong bijgewoond. Hij was tijdens een kanotocht in Italië onwel geworden en ter plekke overleden. Fijn was het wel dat we nog even bij de dienst aanwezig konden zijn. Na de dienst heeft Patrick ons naar het station in ‘s-Hertogenbosch gebracht waar we dan toch echt aan de vakantie konden beginnen. De treinreis liep voorspoedig, toen 45 minuten gedaan over het inchecken, dat viel ook nog wel mee. Eén of twee biertjes voor het boarden, het ging allemaal erg soepel.

In het vliegtuig een broodje en een wijntje, toen waren we alweer in Frankfurt. Daar moesten we anderhalf uur wachten, op een pier waar wel winkeltjes, maar geen horecagelegenheden waren. Het laatste halfuurtje hebben we dan ook maar aan de gate gewacht, dat leverde een upgrade naar businessklas op, dus zeker niet verkeerd. Helaas waren de stoelen niet naast, maar achter elkaar ook dat hebben we gered. Verder was het weer top. Aangekomen hebben we eerst maar eens € 200,00 gepind omdat we niet wisten of en waar er een bank was om te wisselen. Vanuit het vliegveld snel naar het hotel om nog een paar uurtjes te kunnen slapen. Het hotel was verder prima, jammer dat Mohammed onze chauffeur het niet wist te vinden en een voorbijganger moest vragen. Dat deed hij in eerste instantie niet, wat nogal wat vertraging opleverde. De schade viel mee (absoluut gezien dan), een kwartiertje langer op drie kwartier.

Zondag 22 juli

Na een korte nacht een eenvoudig, maar prima ontbijt en een korte briefing gingen we met de hele groep naar de Hassan II moskee, de derde grootste moskee in de wereld. Toen we daar aankwamen zagen we tot onze grote verbazing een bus langskomen, met daarin een oude bekende, namelijk Cora waarmee we vorig jaar drie weken door Oost Turkije waren gereisd. Natuurlijk even gezoend en bij gekletst en met twee of drie groepen de rondleiding in de moskee gehad. Voor mij was het wel grappig, ik kon op mijn collegekaart een goedkoper kaartje krijgen, en natuurlijk gaf ik deze Suzanne mee, ik ben tenslotte toch een Hollander, bovendien is het alleen al voor de sport. Na de rondleiding en het afscheid van Cora gingen we met onze eigen bus verder door Marokko, nu naar Rabat. De bus is wel heel erg minimaal, we passen er precies in. Dat betekent dat er ook altijd mensen op de achterbank moeten zitten, en dat is toch echt niet de meest comfortabele plek. De wegen zijn (tot nu toe) wel niet heel erg slecht, maar dat zal vast nog wel komen. Bovendien valt het op een normale weg al niet mee, er zitten toch bobbels in en je wordt dan op die achterbank redelijk gelanceerd. In Rabat aangekomen gingen we eerst de onderweg gekochte en meegebrachte broodjes opeten in de lobby van ons nieuwe hotel. Dat is wel een vreemd iets, en ze waren dan ook niet gelukkig toen we om bestek vroegen: niet gek, ze hebben daar ook gewoon een restaurant. We hebben fatsoenshalve dan toch maar een bakje thee genomen. Mijn ding is het in ieder geval niet, ik had net zo lief een kopje soep genomen, maar goedkoop is het wel. Daarna zijn we met de groep naar het mausoleum van Hassan II gegaan, en de onafgebouwde moskee. Toen we daar hadden rondgelopen hebben we Suzanne verteld dat we alleen verder gingen en zijn we samen over de medina en kashba gelopen. In de medina hebben we ook de kaarten gekocht om te versturen, en hebben we ons ook nog even vermaakt met het kijken naar alle bezigheden op het openbare strand dat van een afstandje te zien was. Onderweg naar de medina heb ik mama even gebeld om te zeggen dat we goed waren aangekomen en het prima hebben, met mooi weer en goede hotels. Terug in het hotel hebben we drie (of vier) biertjes gedaan voordat we met de groep samen gingen eten bij El Bahia. Daar hebben we kennis gemaakt met al onze groepsleden, en onze eerste echte Marokkaanse maaltijd. Ik nam een tajine met pruimen, Piet had garnalen gekozen. Het was allebei erg lekker. In het hotel terug deden we nog een paar afzakkertjes, Piet nam whisky met cola, maar dat doen we dus niet meer. De cola was gratis, maar de whisky € 5,00, misschien een beetje veel van het goede.

Maandag 23 juli

Om negen uur zijn we vertrokken, het eerste plan was tien uur, maar gelukkig wilden een paar reisgenoten vroeger en dit was dus het compromis. Dat wordt nog wat deze vakantie, echt luieren denk ik dan. Voordat we vertrokken kregen we nog een uitstekend ontbijt. De lunch was weer een picknick, nu op het terras van een restaurant, waar de heerlijkste tajines langskwamen. We namen er wel een drankje, de bordjes en het bestek werden zelfs door het restaurant verstrekt. Ik blijf het een rare constructie vinden, maar het zal er hier wel bijhoren. Ik vond het wel jammer dat we al brood en zo hadden, anders had zo’n tajine niet aan mijn neus voorbij gegaan. Na nog een poosje rijden en een koffiestop kwamen we aan in hotel Madrid in Chefchaouen. Een prima hotel en een mooie kamer, dus we kunnen er weer tegen. Na een soepje op de kamer en het ompakken van de bagage zijn we het dorp ingelopen, hebben we de bank gezocht en gevonden, maar die was dicht, dus nog even pech. Terug naar het enige hotel waar alcohol werd geschonken aan het zwembad met uitzicht over het hele dorp. Een mooi plekje dus, waar we ook de kaarten maar gelijk hebben geschreven. In ons restaurant voor die avond hebben we heerlijk in een soort buitennis zitten eten. Begonnen met muntthee om de biertjes te neutraliseren en toen eten besteld. De uiensoep die Piet had besteld was niet helemaal wat hij ervan had verwacht, mijn vissoep was overheerlijk. De hoofdgerechten voldeden wel aan de verwachting, Piet had een tajine met garnalen, en ik een paella. Voor beiden was het heerlijk, nooit gedacht in Marokko zo’n lekkere paella te kunnen eten, toch de Moorse invloeden die zich doen gelden. Ze schonken er geen alcohol (die hadden we eigenlijk toch wel genoeg gehad) maar wel thee van het huis om het geheel compleet te maken. Na het eten zijn we gelijk naar het hotel en naar bed gegaan, ik was bekaf.

Dinsdag 24 juli

Om zeven uur hebben we ontbeten, dat was prima. Om acht uur zijn we vertrokken voor de eerste wandeling van deze reis. Eerst hebben we onder begeleiding van een gids door de oude straatjes van de stad gelopen, heel veel mooie plaatjes van blauwe huizen, poorten en trapjes. Het was nog vroeg, dus er waren nog niet veel winkeltjes open of mensen op straat. Toch hebben we het wel naar ons zin gehad met het beetje leven wat net begon toen we er bijna uitgingen. Daarna zijn we onder begeleiding van dezelfde gids het Rif-gebergte in gegaan. Een heel mooie wandeling, maar ook wel zwaar, niet in de laatste plaats door de warmte. Gelukkig hadden anderen er meer last van dan ik, voor deze keer dan.

Tijdens de wandeling kwamen we langs een heel aantal wietvelden, ze zijn hier wat weggestopt in de bergen, maar zeker veel meer zichtbaar dan in Nederland. Later blijkt dat Marokko een van de grootste producenten is van marihuana. We hebben thee gedronken bij een Berberfamilie, waar Tiny ook nog werd gekleed in een Berberjurk. Ze zou zo uit het land kunnen komen, heel erg mooi. Terug in het hotel gaf Suzanne een heel korte briefing en zijn we een kopje soep gaan doen met wat brood. Even lekker gedoucht en daarna terug naar het “alcoholhotel” voor een paar biertjes. Vier van onze reisgenoten kwamen zwemmen, daar moesten ze € 5,00 per persoon voor betalen, maar dat vonden ze niet erg, verkoeling in het zwembad was voor hen erg lekker. Toen we net ons derde biertje hadden besteld kwamen Manon en Michel bij ons zitten, waar we ook nog een uurtje mee hebben zitten kletsen. We zijn met z’n tweeën verder gegaan en hebben eerst op het pleintje muntthee met honing genomen. De glazen moesten afgedekt worden omdat er allemaal bijen op af kwamen, niet gek met die geur van de honing die je zelfs boven de munt uit de thee kon ruiken. Na een uurtje mensen kijken zijn we gaan eten in restaurant Tissemlal, een tip van Manon en Michel. Het is een erg leuk restaurant met openhaard voor als het wat kouder is, en erg vriendelijke mensen. We hebben een keuzemenu genomen voor 80 Dirham, niet heel duur dus. Maar ook hier weer geen alcohol, hoewel dat ook deze dag niet zo erg was omdat we vooraf bij het zwembad al aardig wat hadden gehad. Heerlijk gezeten en gegeten dus.

Woensdag 25 juli

Om acht uur zijn we vertrokken voor onze reis naar Fès. Onderweg kwamen we aparte dingen tegen, zoals in het Rif gebergte trappen die naar akkers leidden. We hebben onderweg koffie genomen in een wietstadje, iedereen was er stoned en je mocht geen rare dingen doen of zeggen. We zaten in een shabby tentje, waar zelfs ik fris nam omdat het in een gesloten flesje zat. De toiletten waren zoals dat in een dergelijke kroeg te verwachten was. Verder hebben we alleen maar gereden met (zeggen ze) mooie vergezichten waarvan ik niet veel heb gezien. Het was lekker warm in de bus en dan sukkel ik nog eerder in slaap. Rond een uur deden we een picknick in de berm langs de weg, in een stadje was dat niet veilig door al die stoned mensen in dat marihuana gebied. De veiligheid zou dan vooral voor de vrouwen niet te garanderen zijn. Na een korte lunchstop gingen we weer verder. Je kon duidelijk zien dat ze hier geen enkele moeite doen om de verbouw van wiet te verbergen, het stond gewoon in de berm langs de weg. Vlak voordat we in Fès aankwamen vertelde Suzanne over de mogelijke excursie de volgende dag met een gids. Geen zin in een groepsexcursie, en dat gold ook voor Manon en Michel. We zouden dus wel wat met z’n vieren regelen, een aparte gids en vervoer met taxi’s. Cor en Tiny wilden graag met ons meedoen, dus dat was met zes personen op pad. Aangekomen in ons hotel Olympic gaven we dat aan en vroeg Suzanne aan de receptie of ze een gids voor zes konden regelen. Nadat we de gids hadden afgesproken zijn we met z’n zessen gaan eten bij restaurant Marrakech waar een groep lawaaierige Amerikaanse schooljeugd zich aan het uitleven was. Het eten was prima, maar de herrie net even iets teveel. Dus na het eten maar geen koffie en gelijk terug naar het hotel. De anderen gingen naar bed, maar wij hadden nog wel zin in een afzakkertje, het is tenslotte vakantie. We kwamen terecht in hotel Mounia. De bar was een grote rokerige ruimte vol met dronken mannen en “uitbundige” dames, maar gelukkig was er ook een stukje apart waar je wel gewoon wat kon drinken. Toen we na een paar biertjes weggingen werd het allemaal wel heel erg intiem, dus het zal er de rest van de avond en nacht wel heet aan toe zijn gegaan.

Donderdag 26 juli

Voor Piet z’n broodnodige (nacht)rust het wietblaadje wat hij zelf had geplukt maar weggegooid. We hebben op ons gemak ontbeten, om negen uur kwam de gids. Nadat hij buiten al zijn pillen had genomen zijn we met drie petit taxi’s naar de medina gegaan. We zijn bij een heel mooie blauwe poort begonnen en hebben als eerste een 14e eeuwse medresse bezocht. Natuurlijk mochten we alleen in de hal, maar daar mochten we wel volop foto’s maken en bovendien was het lekker rustig omdat we toch redelijk vroeg waren. Alle andere ruimten waren gesloten, ook voor moslims, de koranschool is een bezienswaardigheid geworden, en verder niet meer in functie.

Daarna zijn we door de straatjes gelopen en heb ik een kleine pantoffelsleutelhanger voor aan mijn rugzakje gekocht. De gids werd boos, want als ik goed onderhandeld had (of bij een van zijn vriendjes had gekocht) was ik veel minder geld kwijt geweest. Onderweg zijn we foto’s gaan maken in een heel duur restaurant. De gids deed voorkomen alsof de eigenaar weg was en we daarom foto’s mochten maken. Eigenlijk is het gewoon geen fijne man, die gids van ons, maar hij brengt ons waar we zijn willen en dat is voldoende. Na een korte wandeling kwamen we aan in de meubelsouk, waar we ook het museum hebben bezocht. Dat was wel mooi, met allerlei houtsnijwerk en andere voorwerpen. Het museum was mooi opgezet, maar ook hier mocht je officieel geen foto’s maken. Als volgende hebben we een kleine leerlooierij bezocht waar we voor het eerst zagen in wat voor omstandigheden de mensen in de looierij werkten. Lijkt me verschrikkelijk, maar die mensen zijn blij met deze baan omdat hij meer verdient dan het gemiddelde baantje. Ik vroeg nog even wat een heel mooi jasje koste, maar hij vroeg € 280,00 en ik dacht niet dat we dicht genoeg bij elkaar zouden komen om tot mijn prijs (maximaal € 100,00) te komen. Na het bezoek aan de leerlooierij kwamen we door wat souks met verschillend handwerk, er mochten alleen weinig foto’s gemaakt worden, de mensen hier willen dat niet en daar moet je eigenlijk respect voor hebben. Op een gegeven moment kwamen we bij de zilversouk. Manon ging kijken voor een ketting, Tiny en Cor vroegen aan de winkelier of hij ook authentieke sieraden had, en dat was zo. Ik ben met Tiny en Cor meegegaan naar een toonzaal met allemaal oude spullen, waaronder een hoop sieraden. Na lang zoeken en nog langer onderhandelen kochten Tiny en ik allebei een oude Berberhanger voor € 30,00 per stuk. Manon had intussen ook een ketting gevonden en voldoende afgedongen om hem te willen kopen. Daarna gingen we weer verder de medina in met een bezoek aan het mausoleum van een bekende moslim (naam niet kunnen achterhalen). Het was daar erg druk met vererende mensen, en was dus erg leuk om te zien. Ook hier weer geen mogelijkheid tot het maken van foto’s, ik moest me dus een keer verontschuldigen omdat mijn flitser afging. Lopende weg kwamen we ook nog langs een schooltje, daar was fotograferen geen problemen. Al dat gewandel zorgde ervoor dat we wel ergens trek in kregen, en we gingen naar een restaurant. Daar namen we alleen allemaal soep. De gids niet blij, die kreeg hetzelfde als wij en die had natuurlijk gerekend op een volledige maaltijd. Jammer dan, we eten al genoeg en een keer een lichte en snelle lunch kwam wel uit. Na het eten van onze soep gingen we weer verder waar we een zijdeweverij en een drogist met kruiden werden binnengeloodst, natuurlijk niks gekocht en de gids weer niet blij. Hij heeft niet zoveel aan ons, qua commissie dan.

Vervolgens zijn we naar de grote leerlooierij gegaan, waar we niet mochten zeggen dat we al in een andere waren geweest. We hebben daar uitgebreid en lange tijd staan kijken, tot ongenoegen van onze begeleider die ons graag wat wilde verkopen. Ik ben toen serieus bezig geweest voor een jasje, maar behalve dat ze te duur bleven hadden ze ook geen jasje in mijn maat hangen. Ik heb niet zoveel vertrouwen dat ik het dan toch bestel en moet afwachten of het de andere dag klaar en goed is. Toen we eruit gingen was onze gids weer nijdig en zei dat € 120,00 een heel mooie prijs is. Dat zal wel, maar ik heb geen boodschap aan zijn mislopen van de commissie, € 100,00 was echt de grens. Daarna nog wat gewandeld door de medina richting de uitgang. Een paar taxi’s krijgen was nog niet zo gemakkelijk, maar uiteindelijk lukte het de gids toch. In het hotel hebben we hem betaald en een paar biertjes gedronken. Daarna zijn we met z’n zessen bij Vesivio gaan eten, een Italiaan waar de pizza’s wel lekker waren. De tagliatelle viel een beetje tegen. Onderweg terug naar huis kwamen we nog langs een soort braderie waar we met Cor en Tiny nog even naar binnen zijn gegaan. Manon en Michel gingen terug naar het hotel, ze waren moe. Of zou het komen omdat ze pas een relatie hebben en andere leuke dingen wilden gaan doen??. Op de braderie kwam Cor een fossiel tegen, maar hij wilde het niet meenemen, daar zou hij gedurende de rest van de reis nog wel eens aan terugdenken. Terug op de kamer hebben we de tas ingepakt en zijn we op tijd naar bed gegaan.

Vrijdag 27 juli

Om zes uur werden we wakker, dat heb je als je vroeg naar bed gaat en gelijk gaat slapen. Eigenlijk bleek dat maar goed te zijn, want de wekker liep niet af en we werden gelukkig op tijd wakker. Na het ontbijt wat eenvoudig, maar wel vers en voldoende was zijn we om acht uur met de bus vertrokken. Eerst naam Moulay Idriss, een stadje genoemd naar de oprichter. Zijn mausoleum was daar ook, maar daar mochten wij als niet-moslim natuurlijk weer niet in. We zijn even gaan internetten (blijft lastig zo’n azerty toetsenbord) en we hebben thee genomen in een shabby tentje waar de Koranverzen door een luidspreker schalden. Het was ook een tentje waar we onze eerste kakkerlak in huis zagen, maar de bediening was heel erg vriendelijk, ook al konden we elkaar niet verstaan. De thee was een glas vol munt, goed doorgekookt water, dus niks mis mee. Na de thee geserveerd met de Koranverzen zijn we even over een marktje gelopen, waar we op moesten passen. Als we dat niet hadden gedaan hadden onze broekspijpen vol met bloed gezeten. De slacht gebeurde daar lijkt het wel terplekke, het was in ieder geval allemaal heel erg vers. Nadat ik wat bananen had gekocht moest ik naar het toilet en heb ik me gewaagd aan de openbare toiletten. Een verademing, ze waren brandschoon voor slecht 2 dirham betaling kreeg je er zelfs toiletpapier bij. Na anderhalf uur was het weer tijd om te vertrekken, we moesten even wachten op wat reisgenoten. Deze hadden moeite het dorp uit te komen naar de afgesproken plaats omdat er een aantal auto’s met diplomaten of ander belangrijk spul langs kwam, daar moet natuurlijk wel de weg voor vrijgemaakt worden. Toen we compleet waren zijn we vertrokken naar Volubilis, een oude Romeinse site.

Daar aangekomen hebben we eerst onze lunch besteld, dan konden zij hem vast voorbereiden. We hadden slechts één uur voor de bezichtiging, dat was natuurlijk weer veel te kort. Dat ze daar nog niet helemaal ingericht zijn op veel toeristen uit het westen bleek bij de kassa al: “we zijn hier geen bank, heb je het niet kleiner” was de opmerking tegen de eerste persoon die niet kon passen voor de entreekaartjes. Ine heeft uiteindelijk alles maar betaald, later hebben we het natuurlijk terug gegeven. Mooie ruines en vooral prachtig bewaard gebleven mozaïekvloeren. Terug van de rondwandeling werd de lunch gebracht voor Piet en mij een half stokbrood, Piet met omelet en ik met kip. Samen met twee frisdrank was het weer voldoende om de middag door te komen. Na de lunch zijn we naar Meknes gegaan waar we zijn ingecheckt in ons hotel Majestic. Een prima stadshotel dachten we nog, met een tweepersoonsbed en een slaapbank. Het toilet was een beetje raar, om het hoekje, maar verder mankeerde er niets aan. Na de spullen op de kamer te hebben gegooid hebben we eerst een thee genomen op het terras van het hotel. Daarna zijn we op zoek gegaan naar een biertje. De receptie van het hotel vertelde dat er een drankwinkel/supermarkt was. Die hebben we gevonden, maar helaas was die gesloten. Uiteindelijk hebben we aan de andere kant van het hotel La Romana gevonden, een bar met alleen maar mannen die veel dronken. Daar hebben we een paar biertjes gedaan, vergezelt van de complementaire nootjes. Eén van de gasten kreeg meer honger en ging een bak patat halen, die hij vrolijk in de bar opat met één van zijn vrienden. Dat kan daar kennelijk allemaal, want de barjuffrouw gaf ook nog servetten. Na onze dorst gelest te hebben zijn we naar het hotel terug gegaan om ons om te kleden voor het eten. We zijn terecht gekomen bij Le Dauphin, waar we aankwamen toen ze eigenlijk nog gesloten waren. We mochten wel vast gaan zitten en onze keuze maken, en gelukkig hadden we tijd genoeg dus zaten we op ons gemak. Het was een vrij luxe tent, we konden dus kiezen uit een hoop lekkere dingen, inclusief een overheerlijke Chardonnay. Ze hadden weliswaar niet alles van de kaart, maar er was genoeg keuze. Het was heerlijk weer eens anders te eten, hoewel de Marokkaanse keuken prima bevalt. Na ons intieme diner zijn we op het gemak weer terug naar het hotel gegaan voor wat we dachten een prima nacht(rust).

Zaterdag 28 juli

Helaas viel het met die nachtrust een beetje heel erg tegen. Het was veel te warm en toen we daardoor erg laat uiteindelijk toch in slaap vielen kwam er een bruidsstoet langs met een hels kabaal. Het leek wel of heel de stad in beweging was, een geschreeuw en getoeter van jewelste. Dat was om half vier. Toen eindelijk de rust was weergekeerd en we in slaap vielen omdat het wat afkoelde kwam er om half zes nog een staartje van de stoet met veel lawaai langs. Ik heb tussendoor wel wat geslapen, maar Piet heeft nog geen vier uur gemaakt. Een rottig einde van een heerlijke avond. Na een vroeg ontbijt zijn we dus om half negen ook maar gaan lopen. Eerst naar het mausoleum via Bab el Mansour, de grote toegangspoort tot de medina. In het mausoleum was het heerlijk koel en zeker aan de binnenkant waar de schoenen uit moesten was het heel erg mooi. Daarna zijn we naar het Koninklijk paleis gelopen, maar daar mochten we als niet koninklijk niet in. Op ons gemak teruggelopen en daarna op het centrale plein thee en jus gedronken. We zijn kort door de medina gelopen, vooral over de echte lokale markt. Ik heb daar kruiden gekocht, een zakje vol met kerrie, komijn en tajinekruiden. Het kost hier allemaal niets. Na die werelduitgave zijn we nog even door wat kleine achterstraatjes gelopen en bedachten we dat we beter eerst wat konden gaan eten. Het museum zou pas veel later weer open gaan. De lunch hebben we genoten bij restaurant “Duizend-en-een nacht”, waar ik een heerlijke tajine met vis nam. Piet nam harira, deze keer met balletjes. De soep moest speciaal gemaakt worden en kon wat langer duren zeiden ze. Daar hadden we geen probleem mee, het vliegtuig gaat toch nog lang niet terug, dus we hebben nog wel even. Toch kwam alles tegelijk, dus dat hadden ze goed in de gaten. Het werd in ieder geval allemaal vers gemaakt, zeker ook omdat de ingrediënten pas op het moment van bestelling van de markt werden gehaald (inclusief de cola). Een bord meloen en een potje thee na het eten was van het huis. We hebben er heerlijk en ontspannen gezeten en hebben er ruim twee uur doorgebracht voor een totale rekening van 145Dh.

Volgegeten en lekker uitgerust gingen we naar het museum waar we in een half uurtje doorheen waren. Eigenlijk was het gebouw het mooiste van het hele museum, het was een oud paleis. We zijn ook nog even over de overdekte markt gelopen, zoals altijd mooie stapels met groenten en fruit. Daar kunnen ze in Nederland nog wat van leren, die kwakken alles maar op een hoop, deze mensen besteden echt aandacht aan de presentatie van hun waren. Speciaal was de kippenplukmachine, een (dode) kip werd er aan zijn poten ingeduwd en een aantal roterende messen of zoiets plukten of sneden de veren. Het eerste stukje van de markt moesten we ook weer opletten voor de broekspijpen, het bloed en spoelwater lagen weer in diepe plassen op de grond. Bij het verlaten van de markt kwamen we een Nederlandse Marrokaan tegen die het allemaal maar niet begreep. Hij beweerde dat de mensen hier niet vooruit wilden, anders zouden ze het één en ander wel anders doen. Naar ons idee was hij zelf deze manier van werken en leven volledig ontgroeid, als hij er al ooit gewoond had. Daarna zijn e op het gemak terug gelopen naar het hotel, met onderweg “natuurlijk” een korte pauze in de kroeg. We hebben samen bij Le Pub gegeten, maar dat viel vies tegen. De wijn was niet lekker, het eten matig en de herrie overmatig. We waren binnen een uur weer weg en zijn op tijd gaan slapen. Ik sliep op de slaapbank, met twee in het grote bed was de vorige nacht door de warmte al niet bevallen, en we waren blij met het derde bed.

Zondag 29 juli

Kletsnat van de warmte, maar na een goede nacht werden we allebei uitgerust wakker. Om acht uur vertrokken we voor de 180 kilometer naar Midelt. In een skidorp (je kan je dat toch niet voorstellen in Marokko) met mooie huizen waaraan je kon zien waar het geld zit hebben we wat te drinken genomen. Daarna zijn we doorgereden naar het meer voor de wandeling. Voor de wandeling hebben we eerst de picknick hebben opgegeten, natuurlijk weer brood met vis en smeerkaas. Het wordt al wel erg eentonig om zo tussen de middag te eten, maar het zal er hier wel bij horen, bovendien is er in de buurt van het meer geen restaurant te bekennen.

De wandeling was anderhalf uur om het meertje, en was erg leuk. Er was op de oever een soort wildcamping, daar stonden wat tenten en auto’s van lokale mensen. Deze waren bezig met het gebed toen wij langs kwamen, dus dat leverde ook weer leuke plaatjes op. Verder waren er vooral veel schapen, geiten en ezels. Aan de overkant van het meer kwam, toen we al bijna een uurtje gewandeld hadden en Berbervrouw met haar kinderen op ezeltjes langs. Ze was mooi getatoeëerd en had er geen bezwaar tegen dat we haar uitgebreid op de foto zetten. Al met al een klein cadeautje zo langs de oever van een meer in Marokko. Na een korte rit met de bus kwamen we aan in Midelt waar we toch weer een redelijke kamer hadden, alleen geen warm water. Wel een aparte badkamer en een apart toilet, dat hebben we in een hotelkamer nog nooit meegemaakt. Na een beetje opfrissen zijn we een biertje gaan doen in de salon van het hotel. Edwin en Emma kwamen er ook nog bij zitten, en het werd best gezellig. Omdat er een folklore voorstelling in het hotel werd gegeven besloten we in het hotel ook maar te eten om maar niets van de show te hoeven missen. Het eten was lekker, maar niet bijzonder. De prijs van een fles water was 5Dh hoger dan we in de bar hadden betaald, dus die lieten we maar zitten. De show was ronduit bagger, veel herrie en niks leuks aan het dansen. Het publiek bestond uit lokale mannen en een of meer verdwaalde toeristen. We hebben aan de buitenbar nog een afzakkertje gedaan en een flesje meegenomen naar de hotelkamer. Die nacht was een drama i.v.m. maagkrampen, verder wil ik er niets over kwijt. De hoop bestond dat dit het enige is dat qua ziekte gaat voorvallen (dat is namelijk meestal zo).

Maandag 30 juli

De koning van Marokko is jarig, en ik heb een slechte nacht gehad. Ik twijfelde zelfs nog even of ik mee zou gaan wandelen. Na een zeer karig ontbijt ben ik toch maar meegegaan. Het was heerlijk wandelweer, niet te warm ook niet voor het eerste steile stuk. Na de lunch moesten we een stukje uit de kloof klimmen en toen weer terug met de busjes via een Berberbron. Daar konden we ons wat afkoelen. De Berbers halen daar hun water vandaan.

Terug in het hotel heb ik een soepje gedaan en ben ik even gaan slapen. Ik was kapot hoewel het helemaal geen zware trip was, het zal wel aan de korte nacht gelegen hebben. Na het dutje lekker gedoucht en de schone was opgehaald. We hebben in het dorp wat rondgelopen en bij een van de weinige gelegenheden waar je alcohol kon krijgen een paar biertjes gedaan. We zijn daar ook maar gelijk blijven eten. We wilden dat graag buiten doen, het was erg mooi weer en we hadden geen zin om in een ongezellig, met TL licht verlicht restaurant te gaan zitten. Dat kon, ze kwamen zelfs een aparte dinertafel brengen, keurig gedekt. De tajine was weer heerlijk, intussen werd het podium voor de show opgebouwd. Het waren dezelfden als die gisteren in het hotel waren. Kennelijk is de ambiance ook belangrijk, nu vonden we het wel prima (we zaten ook wat verder weg en hadden al wat biertjes weggewerkt). Toch zijn we op tijd weer weggegaan, al te lang wil je het toch niet aanhoren. Toen we het dorp weer inliepen was het erg druk op straat. Op het dorpsplein was er muziek, het was er dus erg gezellig. Jammer dat er daar geen terrasjes zijn waar je kunt genieten van mensen kijken onder het genot van wat lekkers.. Omdat Piet zijn camera niet bij zich had zijn we nog even terug gelopen naar het hotel om die te halen, de foto’s zijn vervolgens allemaal mislukt. Veel te ver weg, geen statief, dus lastig. We hebben wel lekker rondgekeken, dus het kwam toch wel binnen. Nog een biertje mee naar de hotelkamer en heerlijk geslapen.

Dinsdag 31 juli

Zoals gebruikelijk vertrokken we weer om acht uur uit het hotel. Piet heeft de koffer van Frans naar beneden gebracht. Frans is al een hele poos ziek en wordt eigenlijk te zwak om met zo’n zware koffer te sjouwen. Na een uur of anderhalf rijden stopten we voor wat drinken in een leuk plaatsje. Helaas was er te weinig tijd voor drinken én rondkijken. Toch maar even gedaan, maar natuurlijk waren we wel weer op tijd terug. Daarna de verdere dag doorgereden, met wat fotostops langs de kashbaroute en bij een oase van 175 km2. Erg indrukwekkend, het leek wel een rivier van groen die zich door de bergen slingerde. Omdat we te vroeg waren om ergens te lunchen reden we door naar ons hotel Salam, voorzien van een zwembad, maar nog geen kamers voor ons omdat we zouden doorreizen. We kochten bij een winkeltje naast het hotel een lunch, die we bij het zwembad hebben opgegeten, samen met Cor en Tiny. Na het eten maar even een duik in het zwembad, we hadden wel een kamer waar we met z’n allen de bagage kwijt konden, en waar handdoeken lagen om na het zwembad je af te kunnen drogen.

Om kwart voor vier gingen we met landrovers naar de auberge waar we zouden opstijgen op ons volgend vervoermiddel: kamelen. Met de bestelde voorraad drank voor in de woestijn zijn we op onze kamelen opgestegen. Een fantastische tocht op ieder een kameel door de zandduinen. Zo zie je ze alleen maar op TV, gewoon geweldig. Op het eerste deel van de tocht zat ik verkeerd, ik moest veel meer naar achter gaan zitten. Toen ik dat eenmaal doorhad zat ik een stuk comfortabeler. Na anderhalf uur kwamen we aan bij het kampement waar we werden onthaald met een diner van harira, tajine en meloen. Na het eten hebben we onze slaapspullen een eindje de zandduinen in gesleept om daar onder de sterrenhemel te gaan slapen. Dat laatste viel een beetje tegen, het waaide nog al. We hebben tot één uur wakker gelegen, en toen had ik het wel gehad. We hebben het hele spul weer naar het kampement terug gesleept en zijn daar lekker in een tent gaan liggen. De rest van de (korte) nacht heerlijk geslapen.

Woensdag 1 augustus

Om kwart over vijf (05.15!!!) werden we gewekt voor het bekijken van de zonsopgang. Die was natuurlijk weer het mooist vanaf de top van een zandduin, dus klimmen geblazen in het zand op de heel vroege morgen. Gelukkig was het nog niet zo warm op dat tijdstip, anders was ik nooit boven gekomen. Het leek een beetje op de beklimming van de Pacaya, maar dan korter. Toen we dat spektakel hadden aanschouwd en op geheugenkaartje hadden vastgelegd zijn we terug naar beneden gegaan voor een kopje thee voordat we terug naar de bewoonde wereld zouden vertrekken. Daarna konden we toch echt vertrekken, natuurlijk weer op het vertrouwde vervoersmiddel: de kameel. Deze keer ben ik maar gelijk op het goede plekje gaan zitten, achterop dus. Het ging een stuk beter, behalve duinafwaarts waarbij ik het idee had dat ik er voorover afviel en me dus stevig aan het steuntje vasthield. In de auberge stond een prima ontbijt voor ons klaar en na het nuttigen daarvan zijn we met de landrovers terug gegaan. Een aantal gingen voor een tussenstop naar Risanne, waar we een leuke markt bezochten.

In Risanne hebben we lekker wat rond gelopen, heb ik nog wat extra kruiden gekocht, waaronder heel goedkope saffraan en hebben we met Cor & Tiny een colaatje genomen op een terrasje. Terug in het hotel hebben we geluncht, heeft Piet wat gerust en heb ik de handwas gedaan. We waren allebei snotverkouden geworden van de open ramen in de bus en de winderige nacht in de woestijn had het er ook niet beter op gemaakt. Om zeven uur hadden we afgesproken met Cor & Tiny om wat te gaan eten. Eerst maar even gepind en daarna gaan eten bij Les Dunes. We hadden een heerlijke kalia, een plaatselijk tajineprutje. Manon & Michel en Albert & Anneke kwamen ook nog aanschuiven. Onderweg terug naar het hotel werden we nog overvallen door een kleine zandstorm. In het hotel deden we nog een afzakkertje met z’n zessen en hebben we er nog een meegenomen naar de kamer. Daarna gaan slapen.


Donderdag 2 augustus

Met drie kwartier vertraging zijn we vertrokken, Er moest nog een dokter komen voor een paar zieke reisgenoten, en daarna natuurlijk naar de apotheek gegaan worden voor de voorgeschreven medicijnen. Is niet erg, dit soort dingen gebeuren en dan hebben we best veel geduld. Met een tussenstop voor koffie waar ze ook (gekopieerde) CD’s verkochten zijn we naar onze lunchplek gegaan: een vreetschuur in de Todra kloof. De omgeving was vreselijk toeristisch, dat is verder niet erg. Als mensen, voornamelijk Marokkanen dat leuk vinden zal ik de laatste zijn die daarover moppert, maar zet me niet in een dergelijk restaurant voor de lunch. We hadden daar ook nog een aardige strijd omdat ze alles in grote tajines serveerden, omdat ze zogenaamd geen kleintjes hadden.

Ze wilden ons graag met één tajine afschepen, pas toen Piet duidelijk maakte dat hij dus niet ging betalen voor een halve portie kwam er een tweede tajine van dezelfde soort bij. Het eten was verder prima, maar de bediening schandalig, ook al omdat ze vonden dat je met vrouwen anders om kunt gaan als met mannen. Daar ben ik dan weer niet zo van gecharmeerd. Na de lunch gingen we onder begeleiding van een gids wandelen in een van de mooiste oases van Marokko. De gids was aardig, wist en vertelde een hoop en was Nederlands aan het leren omdat hij een nog betere gids wilde zijn. Bijkomend voordeel is dat je dan ook de echte Nederlandstalige groepen zoals die van FOX kunt gidsen en dat betekent dan weer meer mogelijkheden. Iemand die aan de weg aan het timmeren is dus, niks mis mee. Bijna aan het einde begon het nog een beetje te regenen, de eerste spetters uit de lucht voor ons in Marokko. Na de wandeling zijn we naar de Gorges du Dades gereden met onderweg en stop voor water en twee koude biertjes. Er zijn dus wel winkeltjes waar ze drank verkopen. Het is daar ook razend druk, drukker dan in de supermarkt voor het water en de yoghurtdrank. Er worden ook door de Marokkanen volle tassen drank naar buiten gesjouwd. Tussen de stop en het hotel zagen we nog een jakhals of vos over de velden rennen. In het hotel kregen we thee aangeboden en werden we voorzien van de sleutel van weer een mooie kamer. Het eten was in Nederland al betaald en prima: een heerlijke salade vooraf, kalia als hoofdgerecht en een fruittoetje. Een Fanta erbij (bier schenken ze niet) en de zaak was weer compleet. Nog een colaatje mee naar boven voor bij de whisky. Afrekenen konden ze niet, ze hadden geen wisselgeld, dus dan maar opschrijven.

Vrijdag 3 augustus

We zijn om zes uur opgestaan omdat we gingen wandelen, half zeven zou het ontbijt klaarstaan en om zeven uur zouden we vertrekken. Helaas was het personeel niet wakker en moest Piet weer eens voor wekker spelen, dat gebeurt hem ook maar eens eens. Uiteindelijk zijn we om tien over half acht begonnen aan onze wandeling. We moesten over een bruggetje over de rivier, dat gaf wat commotie en we zijn zelfs gaan zoeken naar een andere weg. Toen uiteindelijk de gids de stam wat rechter legde en ook toch nog bereid bleek te helpen zijn we er toch maar over gegaan. In alle hectiek bleek ik later ook nog mijn hoedje daar verloren te zijn. Piet ging nog terug nadat ik het ontdekt heb, maar helaas. We zijn door de kloof gewandeld, op sommige momenten was het een beetje klauteren. Met wat hulp van Eric op één plekje ging het verder prima. Natuurlijk hebben we regelmatig gestopt om foto’s te maken, we hadden de echte fotografen bij ons, en dan is er opeens voldoende tijd. Jammer dat dit niet elke keer het geval is, omdat mensen snel van de ene naar de andere plek willen. Vanuit de kloof zijn we bergopwaarts gegaan, dat viel mij niet mee, maar Jan had het nog veel zwaarder. Hij moest vaker stoppen en had meer tijd nodig om weer te herstellen als hij eenmaal stil stond of zat. Maar ook wel dapper dat hij het heeft gedaan, ik ben ook van mening dat fysieke beperkingen je niet moeten tegenhouden als het om dit soort dingen gaat, tenzij je natuurlijk te ver gaat. Verder was het met één venijnig klimmetje best om te doen. Het was wel een leuke tocht met mooie doorkijkjes, wippende sprinkhanen en lekker weer. Een beetje jammer was het dat we tijdens de wandeling geen mensen tegen kwamen, dat zijn toch vaak de krenten in de pap van een dergelijke wandeling. Pas toen we in de oase kwamen zagen we mensen, voornamelijk kinderen. Dat gaf mij wel de gelegenheid om wat pennen uit te delen, dus daar kwam ik ook nog vanaf. We zijn door de oase terug gewandeld, jammer dat de gids (een van de jongens uit het hotel) geen uitleg gaf. Hij heeft trouwens heel de wandeling niets gezegd en alleen maar alleen voorop gelopen om ons niet te laten verdwalen. In de oase liep hij wel erg hard en zijn we elkaar ook een keer kwijt geraakt. Door veel en hard roepen kwam dat wel weer goed, maar het is toch ook de taak van een gids om de groep bij elkaar te houden. Het laatste stuk van de wandeling moesten we weer de rivier oversteken, deze keer over stepstones die veel te ver uit elkaar lagen. Uiteindelijk hebben Piet en nog een paar mannen ons erover geholpen, maar fijn was het niet. Het was zelfs zo erg dat we eerst de rugzakken maar in veiligheid brachten omdat we verwachtten in het water terecht te komen. Terug gekomen in het hotel hebben we de karige lunch maar opgegeten, het was werkelijk niets voor het geld wat we ervoor zouden moeten betalen. Suzanne was er en sprak af met de hoteleigenaar dat we niet voor de lunch zouden betalen. We zijn daarna lekker naar de kamer gegaan om te rusten, te douchen en een soepje te doen. Wakker geworden hebben we lekker met Cor & Tiny zitten kletsen en hebben we eten in het hotel besteld, we hadden geen zin om met de groep luxe te gaan eten. Cor & Tiny en Manon & Michel bleven ook, dus we waren met z’n zessen. Na het eten zijn Manon & Michel naar bed gegaan en hebben we met vieren nog een pot thee gedaan.

Zaterdag 4 augustus

Om acht uur stond het ontbijt klaar. Het hotel had ongevraagd lunchpakketjes klaargemaakt, en of we die maar even wilden afnemen en dus ook betalen. Mooi niet dus, het laatste waar we op zitten te wachten is eigengereid gedrag van een hoteleigenaar die de vorige dag zelf slecht had gepresteerd. Om half tien vertokken we met vier landrovers.

Toen we instapten bleken we met Cor & Tiny in één landrover te zitten, Hans kwam er later ook nog bij, en dat was ook erg gezellig. Onderweg hadden we na vijf minuten al ruzie met de chauffeur, hij vond dat we alleen maar zouden kunnen en/of moeten stoppen als de eerste landrover ook stopte, terwijl Suzanne had gezegd dat we konden roepen en dat hij dan stil moest houden, ongeacht of de anderen doorreden. Omdat dus kennelijk de chauffeurs bepalen wanneer wij kunnen stoppen hebben we een aantal mooie fotostops gemist. Daar werd niemand blij van. In het eerste dorp waar we langs kwamen hebben we boodschappen voor de lunch gedaan, het kwam wel weer op hetzelfde neer, maar nu konden we tenminste zelf iets uitzoeken. De tocht door de bergen was fantastisch mooi, en we hebben voldoende fotostops gemaakt. Soms stopten we net op het verkeerde plekje, maar dat hoort er kennelijk bij. De chauffeur had wel lekkere muziek op staan en dat vergoedt dan wel weer een beetje. De mensen hier leven echt ver van de bewoonde wereld, je ziet dan ook veel kinderen. Ze zeggen dat het vakantie is en ze daarom thuis zijn, maar ik heb daar toch mijn twijfels over. Volgens mij worden ze geacht op de schapen en geiten te passen of mee te helpen in het huishouden en gaan ze helemaal niet naar school. Ze zagen er uit alsof ze nooit een haarborstel zagen, maar waren ook wel heel erg knap met die grote donkere ogen. Rond half vijf kwamen we aan in ons hotel vlakbij een Berberdorpje. Een heel mooi hotel met helaas maar negen kamers, dus er moest ingeschoven worden. Wij hadden een tweepersoonskamer voor onszelf. Het kraantje van het toilet was kapot, maar dat werd snel gerepareerd. Ik heb lekker even zitten lezen voor onze eigen kamer, met een bakje thee erbij. Op een gegeven moment kwam Manon terug met de opmerking dat ze was uitgenodigd bij een Berber bruiloft. Tiny, Michel, Piet en ik gingen mee met een vrouw die ons daarheen bracht. De vrouw vertelde ons al onderweg dat er geen foto’s gemaakt mochten worden, en we borgen dan ook snel onze camera’s op. We zouden het voor een paar plaatjes niet willen missen. We stonden lekker te kijken en probeerden wat te communiceren, totdat één van de mannen aanwezig zag dat er iemand toch stiekem foto’s nam. Dat viel niet in goede aarde, en ze moest ze ter plekke wissen. Vervolgens werd ons dringend verzocht weg te gaan, één van die jongens was aardig boos. Het eten werd voor de verandering eens aan vierpersoons tafeltjes geserveerd en dat was ook wel weer eens lekker. Het was goed dat er een CD in de speler bleef zitten en die ook geljk vast sloeg, anders hadden we heel de avond een hoop herrie gehad. Dit was, behalve dat het vervelend was voor de eigenaar van de speler, best wel fijn. We konden nu tenminste lekker kletsen. Op tijd naar bed en heerlijk geslapen.

Zondag 5 augustus

We hebben goed ontbeten en zijn daarna weer met onze eigen bus verder gegaan. Wij zijn ver voorin gaan zitten om deze keer geen last te hebben van de openstaande ramen waar iedereen zo blij mee is omdat de airco kapot is. We worden snotverkouden van de openstaande ramen in de bus die niet helemaal aan de standaard voldoet.

De airco is in principe niet kapot, maar mag niet aan als we in de bergen rijden, en aangezien we heel de tijd in een berggebied rijden valt het resultaat te raden: juist, die openstaande ramen. We stopten onderweg om even wat drinken te halen en daar zagen we ook een leuke Berbermarkt. Helaas was daarvoor geen tijd, er zou ook een markt in Zagora zijn. Toen we aankwamen in ons hotel in Zagora hebben we wat gegeten en gedronken en zijn we met Cor & Tiny onder begeleiding van een gids van 20Dh gaan lopen naar het edelsmeden dorpje. Hij leidde ons door de kashba en naar een werkplaatsje annex zilverwinkeltje. Daar heb ik na lang onderhandelen een paar prachtige oorbellen gekocht voor 160Dh. Terug in het hotel hebben we nog een biertje gedaan en een uurtje aan het zwembad gezeten. Daarna zijn we met z’n tweeën heerlijk gaan eten bij Kashba Sirocco, een ander hotel. We zaten lekker aan het zwembad met een flesje wijn erbij, het was voortreffelijk.

Maandag 6 augustus

We gingen op pad voor de langste reisdag met een prachtige bestemming: Marrakesh. We waren op tijd bij de bus om weer niet in de wind te hoeven zitten. Onderweg heeft Cor nog een poging gedaan om een trilobiet te kopen op het hoogste punt van deze reis.

Dat is niet gelukt, maar Mariëlle kocht wel met zijn hulp een paar mooie mineralen voor haar vader. We zijn onderweg gestopt bij een grote kashba waar heel veel films zoals Gladiator zijn ogenomen. We hebben daar lekker rondgelopen en zijn ook in verschillende ruimtes geweest die voor filmopnamen waren gebruikt. Je kunt zien dat hier nog niet heel veel gebruik gemaakt wordt van de toeristische attractie van dit soort dingen. Er zijn wel wat winkeltjes, maar erg druk was het er niet en het leek wel of ze niet echt wilden verkopen, ze waren erg rustig toen we langs kwamen lopen. Maar misschien had dat ook wel met het tijdstip en de bijbehorende warmte te maken: het was namelijk tussen de middag en lekker warm. Na de bezichtiging zijn we gaan lunchen in een restaurant wat bij de locatie stond. Lekker een soepje met patatjes. Om zeven uur waren we bij ons hotel in Marrakech, waar we Mohammed zijn fooi gaven, zodat hij die kon doorgeven aan zijn vrouw voordat we weer verder gingen De kamer in het hotel is de slechtste van de hele reis, jammer dat we hier weer drie nachten liggen.

We hebben samen even in een lokaal tentje wat kipspiesen gegeten, zijn de eerste keer over het plein gelopen en hebben de kamer zo ingericht dat we geen last zouden hebben van de tocht die overal doorheen komt. Het voordeel was weer wel dat we op zeer korte loopafstand van Djemaa el-Fna (het centrale plein) lagen, tegenover de Koutoubia moskee met als landmark de bijbehorende minaret.

Dinsdag 7 augustus

Onze eerste dag in Marrakesh. We hebben eerst maar eens lekker rustig gedaan, op ons gemak ontbeten en gekeken wat we de komende dagen zouden doen.

De eerste dag werden het drie monumenten/interessante sites die met één kaartje van 60Dh te bezoeken waren. Het waren de Ali ben Youssef koranschool, de Koubba Ba’adiyn (een crypte van vóór de bouwtijd van zelfs de koranschool) en het museum van Marrakesh. De bezochte koranschool is oudste van Marrakesh en de enige waar je als niet-moslim binnen mag. Nadat we ook het museum en de crypte bezocht hadden zijn we gaan lunchen bij café Arabe. Een redelijk chique tent waar het bier duurder was dan de wijn en we dus (noodgedwongen) maar een flesje wit leeg trokken bij de soep en de salade. Heel vervelend allemaal. Na de lunch zijn we terug gegaan naar het plein en hebben daar wat thee en jus d’orange gedronken, we hadden even niet zoveel zin meer om te lopen, bovendien was alles gesloten tussen de middag. Daarna zijn we maar op zoek gegaan naar het restaurant voor die avond. We hebben een aardig eindje door de medina gelopen, en daarbij natuurlijk ook een hoop leuke dingen gezien, maar ons doel niet bereikt. De tweede keuze was nog niet geopend, dus we konden daar niet echt op de menukaart kijken, maar het zag er verder goed uit, dus hebben we toch maar gereserveerd. Omdat het restaurant pas om half acht open zou gaan zijn we nog even naar het hotel terug gelopen, dat is dus gemakkelijk als je dichtbij het centrum je slaapplaats hebt. Nog even wat gedronken op het terras van het hotel, andere kleren aangetrokken en wat getut.

Daarna via het plein terug naar het restaurant. We keken uit over het plein en zaten dus prima, met maar weer een flesje wijn erbij. Ook hier is vier biertjes duurder dat een fles wijn. Ik had couscous genomen en Piet een tajine. De couscous was weer geen succes, dus die hoeven we nooit meer. De vulling was wel prima, dus toch wel genoeg binnen gekregen, Piet had een betere keuze gemaakt. Na het eten zijn we nog even over het plein geslenterd en hebben we op de kamer nog een kopje thee genomen. Op de kamer omdat ik 35Dh voor een kopje thee op het terras van het hotel toch wel wat buitenproportioneel is naar mijn idee. De kamer weer verbouwd en lekker op tijd gaan slapen.

Woensdag 8 augustus

Weer lekker zonder wekker wakker geworden. Gedoucht, gelummeld en ontbeten, het lijkt bijna vakantie. Daarna hebben we een bezoek gebracht aan het oude en aan het nieuwe paleis. Na deze bezichtigingen was het alweer half twaalf en ging alles dicht voor de siësta. Na een glas verse jus voor 4Dh zijn we bij een restaurant op het plein gaan eten. De locatie was mooi, het eten viel zwaar tegen. Piet had wel (alweer) de beste keuze met een kipspies. De tajine die ik had besteld was zo vet als we in de binnenlanden van Marokko in 1988 hadden gehad. Dat waren we niet meer gewend, en ondanks dat het eten toch niet heel goedkoop was, vond ik het niet lekker. Na de lunch zijn we op ons gemak door de souk naar de Saädische tombes gelopen. Ook daar waren we weer te voeg en hebben we een colaatje op een terrasje tegenover de ingang genomen. Daar kwam nog een Marokkaans-Duitse familie aanschuiven, compleet met een aantal kleine kinderen.

Altijd leuk om mensen te kijken, zeker als ze zo nadrukkelijk aanwezig zijn (en kinderen blijven altijd leuk). De tombes waren zoals de paleizen: op hun eigen manier mooi. Op alle drie de plaatsen waren wel veel toeristen, inclusief Nederlandse groepen. Na het bezoek aan de tombes zijn we op zoek gegaan naar de Kosy bar, we hadden wel weer zin in een alcoholische versnapering. Die bar hebben we uiteindelijk wel gevonden, maar bleek dicht te zijn in verband met een verbouwing. We zijn dus maar op ons gemak terug gelopen naar het hotel, onderweg water en voor mij een ijsje gekocht. In de kamer het intussen standaard ritueel: thee, soepje en een tukje. ‘s-Avonds zijn we gaan eten bij Café Arabe, we hadden tenslotte niet voor niets de Visa-card mee. Beginnen met een biertje is niet verkeerd, flesje wijn bij het eten, en voortreffelijk eten in een heerlijke sfeer. Toen de imam opriep tot gebed zetten ze zelfs de muziek uit, over respect gesproken, daar kunnen een hoop mensen nog wat van leren. Uiteindelijk was de rekening 730Dh, dus dat viel nog mee, we hebben een fantastische avond gehad. Terug bij het hotel hadden we nog wel zin in een ijsje. Naast het hotel was een ijszaak. Het viel nog niet mee om een ijsje te bemachtigen, eerst afrekenen, vervolgens hadden ze de smaken die ik had gevraagd niet meer en gingen ze dus maar andere mensen helpen. Heel verwarrend allemaal, totdat ik natuurlijk weer uit mijn vel sprong en alles toch nog goed kwam. Na het ijsje de tassen ingepakt, de kamer verbouwd en lekker gaan slapen.

Donderdag 9 augustus

We zijn in de stromende regen uit Marrakech vertrokken. Deze keer met vertraging omdat de ruitenwissers van de bus niet werkten. Het blijft een belabberde bus. Tijdens de rit bleken er een aantal plekjes te zijn waar de regen ook gewoon de bus in kwam. Bij de tussenstop maar weer eens een Fanta genomen, ik word dat zoete spul zo zachtjes aan wel een beetje beu, maar heb het ook een beetje gehad van al het water. Wat wel lekker was, was de KitKat die ik daar heb gekocht. Ook zoet maar dan anders. Na de stop werd het gaandeweg steeds droger naarmate we dichter bij de kust kwamen, maar het bleef bewolkt. Onderweg zijn we ook nog gestopt bij een fabriekje waar olie werd gewonnen uit Argan noten. Van die olie werden dan allerlei producten zoals crème en zeep gemaakt. Het fabriekje werd helemaal door en voor gescheiden vrouwen gerund. Zij hebben zo een inkomen, moslimlanden zijn niet zo aardig voor vrouwen die van hun man scheiden, om wat voor reden dan ook. Ik heb voor het goede doel nog een klein flesje olie gekocht, waar je van alles mee zou kunnen. De crèmes en zo waren me toch net even iets te duur. Nog een fotostop op afstand van Essaouira. Toen we aankwamen bij ons hotel bleek de lokale reisagent ons overgeboekt te hebben en moesten we naar een ander hotel uitwijken. Het was wel netjes en schoon, maar de kamers waren klein en er is geen zwembad. Ik heb nog een andere kamer gevraagd omdat de eerste wel erg klein was. Het was in ieder geval verre van het luxe hotel waar we gedacht hadden de vakantie te kunnen afsluiten. Lunchen was er ook al niet mogelijk, dus zijn we na het opfrissen en soep en thee op de kamer maar het dorp ingelopen. Onderweg deden we een biertje in een strandtent, maar dat hoef je daar ook niet te doen, 40Dh is wel erg veel voor één flesje bier, dat hakt er dus aardig in. Heerlijk rondgelopen, er was ook een leuke vissouk. Restaurantjes gezocht, thee gedronken op een terras aan de haven en heerlijk gegeten bij Les Chandeliers. Omdat ze alles door elkaar gooiden was de rekening niet heel duidelijk meer. Ik zag wel dat er minder op stond dat we volgens mij moesten betalen, maar daar kon ik ook niets meer aan doen, het was voor mij ook allemaal abracadabra. Met zere voeten naar huis gelopen, het was toch iets verder, namelijk een half uur i.p.v. het kwartiertje waar Suzanne het over had.

Vrijdag 10 augustus

Geen wekker gezet en om half negen wakker geworden, heerlijk lui dus. Eerst gedoucht, geld geteld en ontbeten. Het was een erg karig ontbijt, brood, jam en slappe jus. We hoorden dat je de tweede thee of koffie zelf moest betalen, hoezo luxe hotel en faciliteiten. Na het tanden poetsen de stad ingelopen en wat rondgelopen langs de winkeltjes en door de kleine straatjes van Essaouira. Bij een stalletje verse jus voor 5Dh gedronken, werd weer geperst waar we bijstonden en dus heerlijk. Een paar dingen kunnen ze in Marokko wel: tajines en vers sinaasappelsap. Nog een thee gedronken op een terrasje, het is erg ontspannen. Maar dat komt ook omdat wij geen strand of zwembadmensen zijn die het water persé in willen, en dan kun je meer tijd besteden aan rondslenteren en wat drinken op terrasjes. We wilden verse vis gaan eten bij de stalletjes langs de haven, maar toen ze daar €18,00 voor 6 garnalen en € 23,00 voor een vis vroegen hebben we maar bedankt. Dat was namelijk in onze ogen een beetje erg duur, zoveel betalen we in Nederland in een restaurant niet eens.

We zijn bij restaurant Bab Laachour terecht gekomen waar we prima eten hadden en een koud biertje erbij voor een redelijke prijs. Wat opviel in het stadje was het grote aantal bedelaars, die waren we in de rest van Marokko nog niet zoveel tegengekomen. Hier leek het wel of ze stoned en/of dronken waren. Eentje kleedde zich op slip en schoenen na helemaal uit en ging zo maar verder, een heel bizar gezicht vanaf een terras met een biertje. Na de lunch zijn we via een paar andere straatjes weer terug gegaan naar ons hotel voor het standaard ritueel: soepje, theetje, slaapje. Na de siësta zijn we weer naar de stad gelopen (wat een kilometers hebben we afgelegd in dat ene durp), hebben we daar een beetje rondgelopen en zijn we naar het restaurant voor die avond gegaan, we hadden Riad Baraka uitgekozen. Het was weer!! top!!, cocktail vooraf, flesje erbij. Piet nam een medium schotel met garnalen en inktvis, een grote zou hij vast niet allemaal opkunnen was de gedachte. Goed dat hij niet voor die grote had gekozen, deze medium was al bijna veel te veel. Ik had een heerlijke tajine met pruimen, het blijft mijn favoriet en deze was ook weer voortreffelijk. Lekker op ons gemak naar het hotel teruggelopen en gaan slapen.

Zaterdag 11 augustus

De laatste dag van de vakantie en ook de dag van ons vertrek. Ik had het wel gehad met het karige ontbijt en we zijn op zoek gegaan naar iets meer. Langs de weg was er een tentje waar je ook ontbijtjes kon bestellen, en daar heb ik een roerei genomen. Dat is wel gevaarlijk misschien, maar we gingen toch naar huis. Op dat terrasje ook ons laatste biertje voordat we zouden vertrekken. Onderweg naar het vliegveld zijn we gestopt bij een voormalig Portugese stad El Jadida.

Daar hebben we de cisterne bezocht (het enige belangrijke in die stad) en de haven. Na de korte bezichtiging gingen we lunchen in een vooraf gereserveerd restaurant. Toen we daar aankwamen stond er natuurlijk weer een lange tafel, maar wat vreemd was, was dat ze niet voldoende vis hadden. We moesten opgeven wat we lustten en toen kwam de mededeling dat er niet voldoende was. Hoe dan ook: met een klein flesje wijn best lekker gegeten, onze laatste Dirhams opgemaakt en met een volle maag naar het vliegveld. Daar aangekomen nog een koffie in een verschrikkelijke vertrekhal, beetje hangen en toen onderweg naar huis, helaas weer via Frankfurt, maar dat is nou eenmaal niet anders. Afscheid genomen van onze reisgenoten en met Cor & Tiny met de trein naar Utrecht waar zij uitstapten en wij weer verder naar ons eigen durp gingen. .