Donderdag 25 mei op weg naar Borneo
We zijn vroeg vertrokken naar Schiphol omdat er steeds gewaarschuwd werd voor lange rijen bij de security en we zeker niet de kans wilden lopen dat we onze vlucht zouden missen. En wachten moet je toch, of het nou thuis is of op de luchthaven. De bus- en treinreis verliepen voorspoedig, dus we waren veel te vroeg op de luchthaven. Ook de bagage drop off ging snel, hoewel we naar een servicebalie moesten en niet de self drop off mochten gebruiken. Ik weet niet waarom, maar we vonden het prima. Daarna door de selfservice paspoort controle, ook dat ging soepel, en vervolgens naar de security. Daar zaten ze op ons te wachten, zo rustig was het. We vonden het helemaal goed, maar waren nog nooit zo snel door alle procedures heen geweest. Dat betekende dus tijd genoeg voor geurtjes en een klein flesje whisky shoppen en voor koffie met iets lekkers, en daarna wijn met iets lekkers. De lange vlucht verliep goed.
Vrijdag 26 mei van Kuala Lumpur naar Kuching
Nadat we geland waren en met de luchthaven metro naar de juiste terminal waren gegaan heb ik eerst maar eens gepind. Aangekomen bij de gate voor de aansluitende vlucht naar Kuching hebben we kennis gemaakt met onze reisgenoten. En na een korte en rustige vlucht kwamen we aan in Kuching waar René, onze reisbegeleider al op ons stond te wachten. Nadat we als groep compleet waren zijn we met de bus naar ons hotel Harbour View gegaan. Omdat we bij de binnenlandse vlucht nog wat te eten hadden gehad was eten verder niet meer zo nodig. René deed even een korte introductie, en we spraken af om met elkaar wat te gaan drinken. We zijn dan ook na het deels uitpakken van de tassen en lekker even douchen met de gehele groep naar een Tiger Garden bar aan de overkant van het hotel gegaan.
Ze hadden daar lekkere biertjes, je kocht er een stuk of zes tegelijk om kwantum voordeel te hebben, we zouden daar snel aan wennen. Als snel moesten we indikken omdat er een verschrikkelijke hoosbui naar beneden kwam. Daarna ging het licht uit en zijn we terug naar het hotel gegaan voor een nacht in een gewoon bed. Voordat we konden gaan slapen moesten we spullen inpakken voor een paar dagen, de rest van de bagage bleef in het hotel achter.
Zaterdag 27 mei Naar Bako Nationaal Park
René heeft een mooie gewoonte als reisbegeleider: hij fungeert ook als wekker, en komt iedereen ongeveer anderhalf uur voor vertrek wakker maken. Daarmee heeft hij meteen signalen als er iets niet goed is, bv. als iemand zich verslapen heeft of ziek is. Dat vindt hij beter dan wanneer hij er achter komt als iedereen zijn ontbijt al op heeft en we klaar staan voor vertrek. Nadat we de grote bagage hadden afgegeven en de waardevolle spullen in de kluis hadden gelegd gingen we na een prima ontbijt op pad met onze bus naar de boot terminal voor de boot naar Bako National Park. Daar kwam na even wachten een grote boot om ons naar de overkant te brengen. We kwamen aan, met een wet landing, op een prachtig strand met heel erg mooie kleuren in de rotsformaties. De accommodatie lag schitterend achter een rijtje bomen die op het strand stonden. De accommodatie bestond uit een aantal houten huisjes met voor ieder stel een eigen slaapkamer, maar wel een gedeelde badkamer. Toen we aankwamen hebben we natuurlijk eerst de belangrijkste informatie van René gehad en daarna geluncht. Dat was een buffetje met wat verschillende soorten vlees en noedels en rijst. Niks mis mee, en het kostte bijna niks. Maar voor de lunch zagen we al het eerste wild: long tail makaken die wel erg vrij waren. Sterker nog, ze werden de gangsters genoemd omdat ze alles wat los en vast zat stalen, en dan vooral eten en blikjes. En er waren twee huisvarkens aanwezig die rustig over het terrein liepen te scharrelen. Ze zagen er wel heel erg anders uit als onze Nederlandse varkens, met een grote baard / snor rond hun bek en een lange snuit. Het leek wel bijna het uiteinde van een olifantenslurf. Maar ook de eerste neusapen zagen we in bomen vlakbij het restaurant zitten. En die zijn wel helemaal wild, die wonen daar gewoon en trekken zich niks aan van al die mensen die daar zo nodig moeten rondlopen. Na het eten gingen we op pad voor onze eerste wandeling. Die liep van de accommodatie weg door een stukje mangrove en zo door een bergje op. Over de brug bij het mangrovebosje dachten we een kleine krokodil te zien, maar dat bleek later een kleine varaan te zijn. Ook niks mis mee natuurlijk. Ook zat daar een kleine slijkspringer, leuk om die ook eens in het echt te zien.
De wandeling was over een mooi pad met volop begroeiing, en ook waar nodig voorzien van vlonders of trapjes als het te steil werd. De boottocht terug was erg leuk, de schipper ging ook wat dichterbij de kust varen om ook daar de mooie rotsformaties te kunnen zien. Toen we aankwamen bij het terras van het restaurant hebben we natuurlijk meteen een biertje genomen. Het is wel een park, afgelegen en een islamitisch land, dus € 3,00 voor een blikje bier neerleggen was normaal. Na het opfrissen op de kamer was het tijd voor het diner, weer een zelfde soort buffet, maar dan met andere gerechten. We namen een biertje met de groep, maar gingen al snel terug naar onze kamer. Onze eerste dag in de natuur zat er alweer op.
Zondag 28 mei Bako Nationaal Park
De wandeling begon rustig, het eerste stuk was hetzelfde als de dag ervoor. Tot de splitsing waar we de dag ervoor hadden gelopen. Daar ging het de andere kant op, deze keer rechts naar beneden. Onderweg was wel wat te zien: wat bekerplanten, paddenstoelen, watervallen en prachtige uitzichten over de baai. Aan het einde van de wandeling waren er nog een paar behoorlijke steile, houten trappen naar beneden. Na de wandeling zijn we naar de kamer gegaan. Daar konden we ineens mooie foto’s maken van de varkens en van een neusaap die het nodig vond om op het grasveldje voor onze hut te komen zitten. Mooi allemaal. Op een gegeven moment stond een jong stel te kijken naar een paar neusapen.
Maar we hadden onze camera’s niet bij ons. Gelukkig was het om de hoek bij onze hut, dus was ik snel op en neer om ze te halen. Er zaten twee neusapen die ik echt heel mooi op de film heb kunnen zetten (en Piet op de foto’s) omdat ze zo heel erg dichtbij zaten. We konden er maar geen genoeg van krijgen. En maar weer terug naar het restaurant om dit tegen onze reisgenoten te zeggen. Daar zaten ook nog mensen, waarvan er een zei dat er een groene slang bij de grote boom zaten. Die zat daar inderdaad heel erg stil, het was een groene groefkop adder, dus ook nog erg giftig. Daarna zijn we nog even naar het strand gelopen waar we nog wat leuke filmpjes en foto’s hebben gemaakt van heremietkreeftjes die hun huisje meesleepten. Na het diner zou er een nachtwandeling zijn, maar er waren geen gidsen. Die waren allemaal al naar huis voor het Gawai festival. Uiteindelijk ging de receptionist lopen met de groep, maar die was intussen 20 man groot. Wij gingen dus niet mee, dat heeft geen enkele zin. Als je als grote groep al niet teveel herrie maakt, ben je ook te laat om iets te zien als je achteraan loopt.
Maandag 29 mei Kuching
We gingen weer onderweg naar Kuching, de stad na weer een paar dagen natuur. Toen we stonden te wachten zagen we een heel aantal slijkspringers, in allerlei maten. Leuk om te zien. Toen de boot er was, waren we al heel snel weer op de jetty waar onze bus stond te wachten om ons naar het vertrouwde hotel te brengen. We gingen een stukje lopen, langs de Waterfront. Onderweg kwamen we een klein Chinees tempeltje tegen, de Sen Wang Kong tempel. Daar hebben we natuurlijk een kijkje in genomen voordat we verder gingen. Om te voorkomen dat we zonder cash zouden komen zitten gingen we in een groot, luxe winkelcentrum even pinnen. Dat ging zoals steeds lekker soepel. Met de portemonnee weer vol liepen we wat verder en kwamen een reisgenote tegen die ons vertelde dat ze een heerlijke laksa (noedelsoep) had gegeten. Dat gingen wij dus ook maar doen. Ook naar het restaurantje was het even zoeken, het was ook een lokaal tentje. We werden naar een tafeltje gebracht en namen allebei de laksa, vergezeld van een biertje. Uiteindelijk waren de biertjes vier Ringit (dus € 1,00 per stuk) en de laksa drie Ringit. Wat een werelduitgave dus weer voor een lekkere lunch. Na het eten zijn we naar het museumkwartier gelopen. Dat was minder ver weg dan je op de kaart zou zeggen, en dat was maar goed ook want het was best warm. We zijn begonnen in het Museum Sarawak, met een mooie collectie van allerlei zaken. Van opgezette vogels tot maskers en speren. Ook een gedeelte met longhouses, dus we kregen een aardig beeld van Borneo. Daarna gingen we naar Urang Sarawak, een expositie over de bevolkingsgroepen van Borneo, dus ook met de koppensnellers. Daarna hebben we een kort bezoek gebracht aan het Natuurhistorisch Museum, maar dat was gesloten. We konden in ieder geval nergens naar toe behalve in de hal. We hebben ook nog een kort bezoek gebracht aan een museum met scenes uit het leven, bijvoorbeeld met kinderen die een spel spelen. Na het bezoek aan de musea zijn we nog even in de Sint Thomas kathedraal geweest. Een moderne kerk, ook voorzien van airco voor de kerkgangers. Verder was er weinig in te zien.
Via het winkelcentrum zijn we weer richting hotel gelopen via de Big Bazar. Voordat we terug waren in het hotel zijn we eerst in de Chinese, Taotische tempel Tua Pek Kong voor ons hotel geweest. Ook weer mooi, en zo lekker vlakbij. Omdat een aantal mensen al had gezegd dat je naast de wasserette bij John’s Place een heerlijke smoothie kon krijgen zijn we daar even geweest. Een aantal reisgenoten zat er ook, dus het was weer gezellig, en de smoothies waren inderdaad heel erg lekker. Terug in het hotel hebben we ons wat opgefrist en besloten we bij de Seafood Court te gaan eten, als we het tenminste zouden kunnen vinden. Dat viel niet helemaal mee, maar is uiteindelijk wel gelukt. Het is op het dak van een parkeergarage. Daar staan twaalf “restaurantjes” die eigenlijk bestaan uit een keuken met etalage waar het eten in ligt (alleen maar vis en schaaldieren). De rest van het dak is gevuld met terrassen, ieder restaurant heeft zijn eigen gedeelte. We namen een bier en kozen wat te eten. Dat ging ik bij de etalage uitzoeken. We namen een vis, garnalen, een hele grote garnaal, een schoteltje met jelly fish (kwal) en een beetje rijst. Het kwam allemaal tegelijk, maar dat is in dit soort landen en gelegenheden niet erg. We hebben heerlijk gegeten en voor helemaal niet zoveel geld, in ieder geval veel minder dan we gedacht hadden.
Dinsdag 30 Mei onderweg naar het Iban Longhouse
Om half zeven werden we door René gewekt, om zeven uur was het tijd voor het ontbijt en om acht uur gingen we weer op pad naar het Semenggoh orang-oetan rehabilitatiecentrum. Toen we aankwamen met de bus hoefden we maar een klein stukje te lopen voordat we de eerste orang oetangs zagen, we kwamen precies op tijd voor de voedertijd.
Het was een genot om naar te kijken, foto’s van te maken en te filmen. We konden er maar geen genoeg van krijgen. Er waren ook kleintjes bij, zelfs zo klein dat ze nog echt bij hun moeder op de buik/rug hingen. Er waren in het eerste gedeelte twee voederplaatsen, bij de tweede plek was ook een afscheiding met een krokodil. Daarna kregen we uitleg van een ranger over de apen en ook over het rehabilitatiecentrum. Daarna gingen we onder begeleiding van de ranger over een pad door het bos om naar nog een voederplaats te gaan. Daar was een moeder met haar hele kleine jong, dat was echt pas een paar weken oud. Mooi om te zien. Na een uur apen kijken zijn we weer met de bus verder gegaan. We stopten bij een markt waar we even overheen gelopen hebben en waar ik een soort koek kocht. Die was vet, maar wel lekker. Ik nam ook nog een paar saté stokjes, maar dat was geen succes. Ze leken gaar, maar waren heel erg taai, die hebben we dus maar weggegooid. We kochten ook nog chips en druiven voor onderweg. Naast, eigenlijk in, de markt was een tentje waar volop gegeten werd door de lokalen. Daar durfden wij ook wel een bordje rijst met kip van het buffet te nemen, en dat deden ook onze reisgenoten. Helaas geen biertje, maar een colaatje smaakt ook wel. Na de lunch zijn we nog twee uur gaan rijden en hebben we nog drie kwartier in een longboot gevaren naar onze overnachtingsplek voor de aankomende twee nachten: bij de families in de longhouse in het Batang AI National Park. De longboots zijn niet zo heel comfortabel, een houten bankje om op te zitten, zonder leuning en met de knieën in de nek. Maar het was maar even, en het was schitterend weer, dus best om te doen. Aangekomen bij onze longhouse zagen we dat het een speciale vorm heeft: omdat het tegen een berg is aangebouwd zijn het verschillende verdiepingen. Dat betekende dat je elke keer een paar treetjes op moet om naar de volgende familie te gaan. We werden, zoals voorspeld, met rijstwijn ontvangen. Je kon zien dat er iets bijzonders aan de hand was, er waren veel mannen en jongens ook thuis. Bovendien zaten ze al best erg aan de rijstwijn, iedereen stookte die namelijk zelf.
We zijn eerst naar onze slaapzaal gegaan om een bed te kiezen en onze spullen er op te leggen. Toen dat eenmaal allemaal geregeld was gingen we naar het terras waar een paar bankjes stonden, en waar ook de WC/douche ruimtes waren. Er waren gewoon Westerse toiletten en (koude) douches, dat viel dus niet echt tegen. We hebben die middag niet veel gedaan, behalve wat gedronken en wat rond gelopen. In de huiskamer van de chief stond een koelkast, en als je daar wat uit haalde moest je dat op een lijstje zetten. Daarna werd het snel tijd voor het eten. Dat was heel erg goed verzorgd, veel verschillende soorten gerechten, met ook noedels, rijst en nasi erbij. We hebben in ieder geval heerlijk gegeten. Toen wij klaar waren met eten kwamen de families het restant (en dat was nogal wat) opeten. Goed dat er niets weg wordt gegooid, er wordt zelfs meer gekookt zodat iedereen genoeg heeft. Nadat alles op was en opgeruimd hebben we de cadeautjes gegeven. Dat waren twee tassen vol met allerlei dingen om te eten en te snoepen. Ook de zaken die door onszelf en de reisgenoten waren meegebracht. Het blikje met stroopwafels dat wij mee hadden genomen werd ook verdeeld onder de families. Het werd opengemaakt en de stroopwafels werden verdeeld. Daarna werd er voor ons gedanst en werd de rijstwijn weer vrolijk rond gedeeld. Het dansen was in klederdracht, mooie dames en de zoon van de chief die een krijgsdans deed. Natuurlijk moesten wij ook weer meedansen, maar dat was dan ook wel weer leuk.
Woensdag 31 Mei Bij Iban, begin Gawai festival
We werden al heel snel wakker van de kraaiende hanen, dat feest begon al net nadat we waren gaan plassen om half vier. Om zes uur was het toch wel klaar, en gingen we er maar uit. Na een poosje was het ontbijt klaar, het zag er net als het eten de vorige dag fantastisch uit. Veel keuze, zelfs muffins en wentelteefjes. Verder natuurlijk nasi in twee soorten, eieren en kokosnootjam. Ruim na het ontbijt (om tien uur) gingen we per longboat naar de startplek voor onze wandeling. We zouden na een kwartier kunnen aangeven of we met de boot naar de lunchplek gebracht wilden worden, of zouden lopen. Omhoog was zwaar, maar omlaag niet minder. Ik ben een paar keer uitgegleden waarbij ik me een aantal keren nog net vast kon houden aan het touw dat langs het pad gespannen was om je als wandelaar aan vast te kunnen houden. Dat betekent dat het heel erg steil en glibberig was. Dat betekent spannend, en dus een aantal keren uitglijden. Niet alleen voor mij, maar ook voor een aantal anderen, bijna iedereen gleed wel een keer uit. Beneden aangekomen moesten we de wandelschoenen omruilen voor onze Teva’s omdat we door de rivierbedding moesten lopen naar de lunchplek.
Het stuk door de rivierbedding was helemaal niet fijn, je weet niet altijd hoe diep het is en de stenen zijn glibberig. Maar de beloning was een heerlijke lunch met de voeten in de rivierbedding en de rest van het lichaam op een schaduwrijk plekje op een boomstam. Na de lunch zijn we met de longboat terug gevaren naar de longhouse. Daar hebben we voor het eten les gehad in blaaspijp schieten, en daar hebben we natuurlijk ook nog een wedstrijdje van gemaakt. Wonderwel waren het vooral de dames die hoog scoorden. Het was in ieder geval leuk om te doen, en een stukje tijdverdrijf kon geen kwaad, verder is er bij de Iban niet veel te doen. Na het eten werden we uitgenodigd bij een aantal families. Om twaalf uur zou de ceremonie plaatsvinden voor de start van het festival. Henry onze lokale gids had de werking van de stereo set ontdekt, en dan vooral de volumeknop. Er werd nog wat gedanst, vooral op westerse muziek. Om twaalf uur begon het vuurwerk, als kennelijke ceremonie voor de start van het festival. En de chief en zijn familie zetten weer een volledige maaltijd op tafel, inclusief gerookte tilapia en gekookt varkensvlees. Allemaal erg lekker. Piet kreeg weer een paar borreltjes aangeboden en we deden ook nog een biertje. We gingen om één uur naar bed, maar het zou nog lang onrustig blijven, compleet met trommelconcert rond drie uur.
Donderdag 1 juni Onderweg naar Kuching
Tegen half acht was het ontbijt klaar. Het was zoals gisteren ook weer fantastisch, twee soorten rijst, gebakken banaan, roerei, en nog veel meer. Daarna weer in de longboat voor de trip naar de bus naar Kuching. Helaas begon het halverwege te regenen, maar gelukkig hadden we nog net op tijd die morgen onze poncho’s bovenop de bagage gelegd. We zijn nog gestopt voor de lunch. Er was niet veel open i.v.m. het Gawai festival, maar de lokale Mac Donalds wel, dus daar namen we een visstick en wat frietjes. Prima lunch voor onderweg. Na nog een stop bij een markt om te plassen kwamen we rond half vier aan in Kuching. De regen kwam met bakken uit de lucht, maar gelukkig was het warm water. Daar heb ik eerst de was maar weer weg gebracht, alweer RM1950 om het spul schoon te krijgen, gaat dus helemaal nergens over, ik kan het er zelf niet voor doen. We gingen op pad gegaan om bij de seafood court van de eerste avond te gaan eten. Maar het regende pijpenstelen, en we trokken dus onze poncho’s aan. Een parapluutje kon hier niet tegenop. Toen we bij de food court aankwamen was het heel erg druk, maar was ook de helft van de restaurantjes dicht. De drukte zal te maken hebben gehad met de ramadan, mensen mogen dan pas na zonsondergang eten. Maar zeker ook met Gawai, het personeel van de restaurants was waarschijnlijk allemaal naar de familie. We konden ook maar op een plek bier halen, en dat deed ik dan maar. Toen we geïnstalleerd waren met het biertje ging ik eens kijken wat we zouden eten. Maar toen zei een van de serveersters dat het twee uur zou duren voordat ze onze bestelling kon opnemen. Daar hadden we dus geen zin in. We dronken ons biertje op en gingen weer op pad, op zoek naar een andere eetgelegenheid. Toen zijn we gaan eten bij de James Brooke bistro tegenover het hotel, en we waren niet de enigen: zowat heel de groep zat er. Het bleef maar regenen, maar we zaten goed en hebben er samen lekker lang over gedaan. Biertje, lekker eten en koffie met een borrel. Evengoed moesten we onze poncho weer aan toen we terug gingen naar het hotel, het regende nog steeds. Maar een mooie dag, ondanks de regen dus weer met een goed gevoel naar bed.
Vrijdag 2 juni onderweg naar Mulu
Om zeven uur liep de wekker af, na een rustige nacht. Jammer dat mijn spieren zo vreselijk zeer doen, mijn arm maar ook de benen. Dat komt natuurlijk van de wandeling van eergisteren, ik hoop maar dat het voorbij is voordat we de wandeling naar de grotten en de headhunters trail gaan doen. Na de douche zijn we gaan ontbijten, dat was natuurlijk prima, zoals ook de afgelopen keren in dit hotel het geval was geweest. Tijdens het ontbijt kwam René zeggen dat de vlucht echt om 12:50 uur zou vertrekken dus dat we rustig aan konden doen. We zijn even naar de winkelstraat gelopen, maar er was nog niets open. Op het vliegveld aangekomen namen we natuurlijk afscheid van Henry onze gids en Joachim onze chauffeur. Henry hielp nog wel even mee met inchecken, en dat ging soepel. We hebben wel geleerd dat we geen oplaadbare batterijen in de grote bagage meer moeten doen, die schijnen ontvlambaar te zijn. Maar voor deze keer hebben we gelogen en gezegd dat ze in de devices zaten, anders moesten we alles weer uitpakken. Een beetje rondhangen op het vliegveld, koffie en een donut bij Starbucks en toen maar weer door security. We waren al snel geboard, het was ook maar een klein vliegtuig, een propeller vliegtuig met twee aan twee stoelen. Gelukkig zat het niet vol en kon iedereen aan een raampje zitten. Het eerste deel van de vlucht was helder en we konden de meanderende loop van een aantal rivieren mooi zien. Na een goede landing werden we door onze gids Omar opgewacht en werden we met twee busjes naar ons guesthouse gebracht.
Dat zag er erg leuk uit. We hadden een mooie kamer, in een blok van vier kamers op palen. Prima verzorgd, alleen weer geen warm water. Gelukkig is het water op Borneo minder koud dan in Nederland, anders was het wel vervelend geweest. Eerst maar eens een biertje bij een voortreffelijke lunch, en nog een om het af te sluiten. Daarna de bagage op de kamer een beetje uitgeruimd, we zouden twee nachten blijven. Om half vijf vertrokken we voor een korte wandeling om de vleermuizen te zien uitvliegen van de Deer cave. Van de vleermuizen hebben we niet veel gezien, het was gewoon te ver weg. Een beetje teleurgesteld liepen we terug, maar het zou nog wel goedkomen met de vleermuizen werd beloofd. Na de wandeling was het al snel tijd voor een biertje en het diner. Daarna zijn we met twee reisgenoten nog een uurtje aan de bar gaan zitten. We kregen van de barman ook nog een glaasje whisky aangeboden, maar die heb ik maar laten zitten. En toen was het tijd om naar bed te gaan.
Zaterdag 3 juni Mulu
We hoefden een keer niet zo vroeg op te staan, we werden om half acht gewekt door René. Het is toch wel bijzonder, een reisbegeleider die voor wekker speelt. Na een prima ontbijt en het ophalen van onze lunchpakketjes zijn we met de gammele busjes van Omar naar de ingang van het Mulu National Park gegaan. Daar kregen we allemaal een bandje om de pols, de toegangspas voor de komende drie dagen. We konden ook nog wat water en chippies kopen in het winkeltje. Daarna gingen we lopen, we zagen natuurlijk geen echt wild, maar wel een paar dingen: wandelende takken, rupsen, slakjes en krekels. De groep ging vervolgens uiteen, de mensen van de canopy tour gingen met Omar en René mee, de anderen gingen zelf wat rondlopen. De canopy tour was heel anders dan in Costa Rica, deze was met echte hangbruggen tussen de bomen. Het was leuk om te doen, maar zal nooit mijn hobby worden, het slingert mij allemaal een beetje teveel. Gelukkig konden de rugzakken bij Omar achterblijven, dat scheelde wel wat. Na de canopy tour zijn we naar de waterval gelopen, over een zelfde soort pad als wat de Headhunters Trail zou zijn. Dus ik nam meteen mijn stokken van de rugzak, achteraf was het niet echt nodig, maar op een paar plekjes wel handig. Bij de waterval hebben we onze lunch opgegeten, nasi met een stukje kip. Was best lekker na de inspanningen van die ochtend. Omdat een aantal mensen al terug ging lopen deden wij dat ook. Toen iedereen weer present was zijn we gaan lopen naar de Lang cave. Dat is een grot met verschrikkelijk mooie stalactieten en stalagmieten. Weer heel erg mooi gedaan van moeder natuur. De tweede grot was de Deer cave, met al de vleermuizen. We moesten even wachten voordat de poort open ging, dus we namen een softdrink. Alcohol is niet toegestaan in het park. Toen de poort open ging hebben we, zoals ook in de andere grot, een rondleiding gehad van Omar.
Na de rondleiding was het nog even wachten op het uitvliegen van de vleermuizen, maar dat was dan ook wel het wachten waard. Het ziet er schitterend uit als 3 miljoen vleermuizen in plukken uit de grot komen. Op het hoogtepunt was het een grote sliert. Het was jammer dat het niet op film of foto is vast te leggen. Zelfs met het blote oog of met de sterkste vergroting om de camera’s zie je niet echt dat het vleermuizen zijn. Na het spektakel te hebben aanschouwd zijn we teruggelopen ons het genot van jungle geluiden. We zagen nog een klein kikkertje, maar dat was het wel. Al snel waren we bij de ingang van het park en zijn we met de busjes terug gegaan naar de guesthouse voor het diner. Daar deden we hetzelfde ritueel, biertje voor en bij het eten en daarna nog een uurtje aan de bar voor het slapen gaan.
Zondag 4 juni Headhunters Trail
De eerste dag van de Headhunters Trail. We hadden de bagage gisteren al verdeeld in wat we zelf moesten dragen en wat met het vliegtuig naar Limbang gebracht zou worden. We begonnen met een bezoek aan een dorpje, Batu Bungan. Daar hebben we heel even rondgelopen en kregen we wat uitleg van Omar. Er was ook een klein souvenirs marktje waar ik een paar armbandjes en een ketting gekocht. Daarna gingen we nog voor de middag nog twee grotten bezoeken, de Long cave en de Clearwater cave. De eerste was weel vol stalactieten en stalagmieten en daar zat ook een groooote spin. Op het einde was er ook een vleermuis die op een paaltje zat. Omar vertelde dat die naar beneden gevallen was, waarschijnlijk gewond en dat hij het niet zou overleven. Zodra hij van het paaltje viel zou hij ten prooi vallen aan een slang of wat daar nog meer voor jagers zouden zitten. Het beestje voelde dat zelf kennelijk ook aan, hij probeerde alles wat hij geleerd had om niet te vallen. Er liepen ook torren omheen, waarschijnlijk zouden die hem eten zodra hij dood op het paaltje zou liggen. Tussen de twee grotten zag er iemand iets bewegen in een boom, daar zat een heel klein eekhoorntje, het kleinste exemplaar van de wereld. Ik dacht ook eerst dat het een hagedisje was, maar in de camera zag ik dat het echt een eekhoorntje was. De tweede grot had een mooie rivier en een unieke plant, de eenbladige plant. Een stengel met een blad en daarop een steeltje met een bloem als hij bloeide. Na dat bezoek hebben we geluncht bij de ingang van de grotten, samen met nog meer mensen die de excursie hadden gedaan. En toen zijn we met de boten begonnen aan onze trail. We moesten met vijf in een boot. Het was erg laag water en er moest dus mee geduwd worden. Maar we waren begonnen. Het eerste stuk ging voor mij prima, ik liep alleen en kon mijn eigen tempo bepalen. Ik was wel blij met mijn stokken, soms was het lastig omdat het glad was en er veel boomwortels lagen. Over de hangbrug op de helft van route zat Piet om me te wachten. Aangekomen bij Camp 5 bleek het een echt backpackers “hotel” te zijn. Slaapzalen, overal hing was te drogen en picknicktafels om aan te eten.
Dit was wel heel erg basic, zelfs misschien wel iets teveel voor ons. Maar kennelijk hebben ze geen echte hostels op deze route. Dit was namelijk ook het beginpunt van de tocht naar en over de Pinnacles, een soort tsingy maar dan meer losstaand. Het was wel lastig om de klamboes op te hangen, je zou verwachten dat er voorzieningen zijn voor backpackers om die fatsoenlijk te kunnen hangen. Als ik het had geweten had ik ze daar gehuurd, want dat kon namelijk ook. Nadat we alles hadden geregeld ging ik even douchen (natuurlijk weer koud) en snel daarna was het diner klaar. Omar had voor ons gekookt, rijst en mie en kip en groenten, prima. Ik nam een 100plus en Piet een colaatje, geen alcohol in het park. Bovendien hadden ze geen ijskast, dus als er bier was gekocht door Omar, was het lauw geweest. Na het eten hebben we nog even gezeten met wat reisgenoten. Er kwam ook nog een grote krekel op bezoek, mooi beest, maar wij hadden geen camera’s bij ons. Later kwam er ook nog een grote sprinkhaan, zo groot hadden wij ze nog niet gezien volgens Piet. Om half tien zijn we maar tanden gaan poetsen. Toen we op de slaapzaal kwamen lagen er al een heleboel mensen te slapen, dus moesten we stil doen. ‘s-Nachts begon het als een idioot te onweren en te stortregenen. Daar is iedereen van wakker geworden, dus we hadden allemaal zoiets van: als het tijdens de wandeling maar niet zo tekeer gaat. Voor de zekerheid hebben wij de poncho’s maar bovenop in de rugzak gelegd.
Maandag 5 juni Headhunters Trail
De tweede dag van de headhunters trail. We werden vroeg gewekt, het ontbijt stond al klaar. Natuurlijk mie, maar ook brood met jam en een hardgekookt eitje. Als toetje een banaantje. En toen weer op pad. Het begon al goed, door de overvloedige regen die nacht moesten we eerst door een nieuw ontstane beek van het kamp weg. Dat beloofde wat voor de rest van de 12 kilometer die we voor 12 uur zouden moeten afleggen. We liepen ieder ons eigen tempo, en de eerste drie kilometer deden we netjes in een uur. Daarna ging het wel wat trager, vooral ook omdat het pad glibberiger was, en omdat er veel water lag, eigenlijk veel nieuwe swimmingpools. In het begin probeerden we daar steeds omheen te gaan. Toen we aankwamen, na zeven kilometer, bij de monkey bridge bleek het minder erg dan ik had gedacht. Ik dacht aan een touw waar je over loopt en een touw daarboven waar je je aan vasthoudt. Gelukkig bleek dat niet zo te zijn, maar het was een hangbrug met touw om op te lopen i.p.v. planken. Daarna gingen we weer verder voor onze laatste 5,3 kilometer van de headhunters trail. Er lagen op een aantal plekken een soort vlonders als het wel heel erg drassig was, maar door de regenval van de afgelopen nacht was er ook veel water op het pad. Soms zoveel dat de vlonders onder water stonden en we dus nog steeds door het water liepen. Op enig moment was het dus klaar en liep ik gewoon door het water, mijn schoenen waren toch al kleddernat. Maar het kon nog erger, op een gegeven moment liepen we een stukje op een vlonder door het water, en was de vlonder OP. Dat had René al verteld, dus wisten we er van, en was het ook minder erg. Maar toen liep het water helemaal in mijn schoenen en wist ik dat ik nog een uur moest lopen met natte sokken. Na een half uur ploeteren, het werd intussen wel zwaar door de vermoeidheid (we waren al vier uur en een kwartier aan het lopen, met een pauze van tien minuten). We gingen meteen naar de boten die al een uur lagen te wachten, wij als laatsten kwamen om half een binnen, terwijl de boten om twaalf uur zouden vertrekken. Volgens Omar maakte het allemaal niet uit. We stapten in de boten, deze keer met lage plastic stoeltjes en met vier personen. We voeren 20 minuten tot aan de picknickplaats waar onze rijst met ei in zoutzure saus en bamboescheuten klaar stond. Was wel prima, met een flesje water erbij. We hebben daar onze natte schoenen verruild voor onze Teva’s.
Na de lunch zijn we twee uur gaan varen. Toen kwamen we op een plek waar we wat konden drinken, een lekker koud biertje. Na nog een uurtje varen kwamen we aan bij het dorp waar de busjes stonden. Daar waren we binnen een half uurtje weg, met zes mensen in een klein busje, prima geregeld. Na een klein uurtje kwamen we aan bij ons hotel Purnama in Limbang. Na een korte briefing zijn we allemaal naar onze kamer gegaan, waar we eerst de vuile en natte kleren en schoenen maar eens uitlegden op de vloer. En lekker een soepje gedaan, er was tenslotte een waterkoker en water op de kamer, en wij hadden Opkikkers bij ons. En toen was het tijd voor een warme douche, er was zelfs een bad. Nadat Piet ook gedoucht had zijn we gaan lopen om te eten, maar niets gevonden. Tenminste niet wat ons beviel, dus we hebben wat gegeten bij Sugarbun, een soort Macdonalds. Daar hadden we eerder al geluncht met de groep, dus dat was prima.
Dinsdag 6 juni naar Kota Kinabalu
Na het ontbijt zijn we met onze eigen grote bagage naar de veerboot terminal gelopen. Het was niet ver, dus het ging helemaal prima. Daar aangekomen moesten we inchecken, maar René had natuurlijk alweer voor alle papieren gezorgd en er was geen probleem. Hij had ons ook al van tevoren gewaarschuwd om iets warms aan te trekken: de airco op de boot deed het vaak té goed.
De tocht die we zouden maken naar Kota Kinabalu was in twee delen: eerst de openbare veerboot naar Labuan Island, een taxfree eiland dat rechtstreeks onder de regering van Maleisië valt. Het ligt ook buiten de territoriale wateren, vandaar waarschijnlijk dat er taxfree gewinkeld kan worden. We konden de grote bagage achter slot en grendel in de veerboot terminal achterlaten, dus we konden rustig gaan shoppen. We begonnen met koffie met een tosti met pindakaas. En toen de drankwinkels in. We hebben (weer) een klein flesje whisky voor Piet meegenomen, het vorige had hij uitgedeeld bij de Iban. We namen ook een fles wijn mee, maar wat leuk was waren vijf kleine flesjes Absolut wodka met verschillende smaakjes. Leuk om thuis wat cocktails mee te maken. We hebben ook nog een krant gekocht om in onze kleddernatte schoenen te doen. Na al die uitgaven zijn we op zoek gegaan naar een eettentje voor de lunch. We kwamen langs een lokaal tentje en daar bleken ook een paar reisgenoten te zitten. Heerlijke noedels met kip gegeten, vers gemaakt. Biertje erbij, en het was weer een prima lunch. Daarna terug naar de veerboot terminal voor het tweede deel van onze reis. Ook die tocht was best snel voorbij, maar het was toch redelijk einde middag voordat we bij ons Saba Oriental hotel waren. Een prachtig hotel, zijn vier sterren wel waard. Maar eerst maar weer eens de was wegbrengen. Omar wist een wasserette, en daar liepen we dan ook maar met z’n allen naar toe. Piet ging mee, als het te lang zou duren zouden we meteen doorgaan voor een borrel en het eten. De wasserette werd na een poosje lopen gevonden en we gaven onze was een voor een af. Het kostte natuurlijk weer bijna niks, het leek wel of het steeds goedkoper werd. Omdat de wasserette al halverwege de Waterfront was liepen we samen door naar de restaurants. We hebben even langs de boulevard gelopen, maar zaten al snel op een terras met een cocktail. Bij het eten deden we een “voordeeltje” bier. Dat waren drie grote pullen bier. Toen we aangaven dat we ze niet allemaal tegelijk wilden kregen we een “tegoedbon” voor de derde. We waren een beetje aan het twijfelen wat we zouden eten en de ober gaf ons een goede raad voor een specialiteit: gegratineerde grote gamba’s. Die namen we dan maar, samen met een portie gebakken rijst. De gamba’s waren verrassend lekker, en met de rijst erbij was het zeker voldoende. Toen Piet de derde pul bier nam koos ik nog een cocktail uit. We zijn na het eten nog even gaan wandelen, rustig aan richting ons hotel.
Woensdag 7 juni Vlucht naar Sadakan, door naar Sepilok
We zouden ‘s-middags naar Sandakan vliegen, dus konden we rustig aan doen. We lieten de wekker om acht uur aflopen, René liet ons deze dag met rust. We hebben op het gemak van ons viersterren ontbijt genoten. Daarna zijn we een beetje gaan rondlopen en gaan winkelen, op zoek gegaan naar nieuwe sandalen voor Piet. We begonnen in een groot winkelcentrum, maar daar was de helft van de winkels nog niet open. Dus deden we eerst een kop koffie bij Starbucks. Na de koffie zijn we een heel aantal schoenenwinkels in geweest, maar niets gevonden. We vonden ook nog wel een outdoor winkel, maar die was nog op slot. We zijn terug gelopen over de markt bij de Waterfront, altijd leuk om even overheen te lopen. Terug in het hotel haalden we de was op in de lobby. Die was door René opgehaald bij de wasserette. We hebben vervolgens alles ingepakt en waren toen klaar om met de bus naar het vliegveld te gaan. De incheck ging snel en we aten bij O’Briens Irish Sandwiches weer een broodje met koffie. Toen was het verder een beetje rondlopen. Het was een korte vlucht van 40 minuten in een propeller vliegtuig, dus we waren er zo. Nadat we onze kamer in Sepilok Jungle Resort hadden geïnspecteerd en onze tassen daar neer hadden gezet zijn we allemaal naar het zwembad gegaan om weer in de pot te storten en een drankje te nemen. Dat laatste viel nog niet mee. René kocht heel de koelkast leeg, maar dat waren er maar een stuk of tien. We zijn daarna met reisgenoten gaan eten bij de overburen, het Sepilok Nature Resort. Toen we terug naar ons eigen hotel wilden gaan kwam de regen met bakken naar beneden. Het was maar een stukje , maar we zouden kletsnat worden. Voor de grap vroeg ik of ze geen paraplu hadden die we konden lenen tot de volgende dag. Tot onze verbazing hadden ze die niet, maar boden ze aan om ons met een busje van het hotel thuis te brengen. Dat sloegen wij natuurlijk niet af. Zo kwamen we toch nog droog in ons eigen hotel.
Donderdag 8 juni Sepilok
Om kwart over vijf hebben we de wekker gezet voor een bezoek aan het park van het Rainforest Discovery center. Omdat zowat iedereen meeging had René een bus geregeld, die koste 20 Ringit per persoon (€ 5,00 dus). In het park zitten veel vogels en daar moet je natuurlijk vroeg voor zijn. Het park was officieel nog niet open, maar je kon er al wel in. Je kon ook gewoon op de loopbruggen op boom niveau lopen, en natuurlijk hebben we dat ook gedaan. Helaas hebben we niet veel gezien, twee bruine vogels die net wakker aan het worden waren en veel te ver weg zaten en een rood vogeltje. Dat rode vogeltje hebben we nog achtervolgd om het goed op de film te krijgen. We hebben ook nog een eekhoorn gezien, maar dat was het wel. Toen we er allemaal klaar mee waren en het de afgesproken tijd was zijn we het park uitgegaan. De kassa was nog niet open, maar de buschauffeur weigerde om te gaan voordat we allemaal de entree van Ringit15 hadden betaald. Terug in het hotel hebben we eerst maar eens ontbeten en zijn we daarna naar Sepilok, het orang-oetang rehabilitatiecentrum gegaan. Dat was zo dicht bij het hotel dat we er te voet naar toe zijn gegaan.
Daar aangekomen kocht René de toegangskaartjes en foto/film kaartjes. We zouden eerst naar de film kunnen gaan, maar dat deden we maar niet omdat het ook voedertijd in de nursery was. We wilden naar binnen gaan, en Piet werd ook eerst doorgelaten, maar voordat we echt naar binnen mochten werden we terug gestuurd en moesten we onze tassen in (gratis) kluisjes leggen. Bij de nursery was het publiek degene die achter glas zat. De jonge orang-oetangs waren in de buitenlucht, er kwamen later ook wat grotere broertjes en zusjes bij. Het was een genoegen om naar de kleintjes te kijken, ze lijken heel erg op kinderen. Buitelen over elkaar heen en een beetje klieren door zaken van elkaar af te pakken. We hebben er ook mooie beelden van kunnen maken ook al was het achter glas. Daarna gingen we naar het voederen van de grote orang-oetangs kijken. Onderweg naar de voederplaats zagen we er een in de bomen. Maar op de voederplaats waren er meer. We hebben twee vrouwtjes gezien, met allebei een kleintje bij zich. Een ervan was heel erg klein, waarschijnlijk niet ouder dan twee weken. Ze waren allemaal lekker aan het eten, maar de groten lieten het niet toe dat ze eten van elkaar afpakten. Een jong orang-oetang zat ook op de overkapping bij het voederplatform en liet zich op alle mogelijke manieren fotograferen en filmen. Onbeschaamd als apen zijn zat hij ook gewoon te plassen en te poepen boven de mensen. Het was tenslotte zijn terrein. Een andere kwam ook nog over de balustrade lopen, die kwam dus wel heel dichtbij. We hebben daar ook nog korte staart makaken gezien, weer eens een andere soort aap. En toen was het wel een beetje klaar, de orang-oetangs gingen weer het bos in, en wij de cafetaria voor wat drinken en snoepen. We besloten na wat drinken met een paar reisgenoten naar de overkant te gaan, naar de honingberen. Die waren ook wel leuk, maar die zitten echt in een omheining. Je kijkt dan in hun terrein omdat je er boven loopt op een soort loopbruggen. Daar hebben we natuurlijk wel op ons gemak gekeken, maar dat is toch heel erg anders als de apen die vrij zijn maar bijgevoerd worden. We gingen mee met de nachtwandeling en deden met de anderen nog een biertje voordat we zouden gaan.
De wandeling begon in de schemer om de vliegende eekhoorn te kunnen zien. Die hebben we inderdaad gezien, maar helaas niet kunnen filmen. Maar gelukkig kwam er een orang-oetang langs, die ging ook nog languit op het pad liggen. Verder hebben we natuurlijk wel wat gezien: wandelende tak, mot, kikkertje, duizendpoot, krabbetjes en een witte tarantula. Was niet heel veel, maar wel spannend om te doen omdat je niet weet wat je tegenkomt. Toch de volgende keer maar weer overslaan. Na de wandeling zijn we even naar de kamer gegaan om de spullen op te ruimen en te plassen en zijn naar ons eigen restaurant de Babana bar gegaan om te eten. Om half tien ging de tent dicht, dus we hebben nog maar een biertje meegenomen voor op de kamer.
Vrijdag 9 juni naar Kinanbatangan
We werden om half acht gewekt door René, dus we lieten de wekker om zeven uur aflopen. Dat geeft ons altijd net wat meer tijd om op te staan en dingen te doen. Na weer een prima ontbijt zijn we nog even wat foto’s gaan maken van de prachtige omgeving van de lodge, en daarna waren we op tijd weer op pad voor onze volgende bestemming: lodge Bilit Natural Sukau Resort aan de rivier Kinanbatangan. Toen we aankwamen werden we, voor het eerst deze reis, verwelkomt met een drankje en zelfs muziek. En het zag er heel goed uit, zeker toen we bij onze kamers kwamen. Het waren alleenstaande huisjes, die allemaal verbonden waren met loopbruggen zodat ze niet onder water zouden lopen bij een heel hoge stand van de rivier. En het waren hele mooie huisjes, voorzien van alle gemak zoals een eigen veranda, mooie badkamer met warm water en airco. En het zag er ook nog mooi uit, met hemelbedden en mooie houten vloeren en muren. Zelfs een bedlampje ontbrak niet. Mooier hadden we ze deze reis nog niet gehad. Nadat we de spullen op de kamer hadden gelegd zijn we terug gegaan naar het restaurant, waar we eerst een biertje namen. En toen was ook al snel het lunchbuffet klaar, en ook daar was weer helemaal niks mis mee. Rijst met kipcurry, heerlijke komkommersalade, tomaten, een klein visje en fruit als toetje. Na het eten zijn Piet en een reisgenoot naar het dorp gelopen, ik ging naar de hut om wat te rusten en om ook nog het reisverslag bij te werken.
Ik heb ook de kleren voor de volgende dag maar eens vast klaargelegd, en ben toen aan het reisverslag begonnen op het bankje op onze veranda. Piet kwam een halfuurtje voor de verzamel tijd terug bij ons huisje, hij had leuke foto’s gemaakt van langstaart makaken en wat insecten. Bovendien waren ze naar het dorp gelopen en hadden ze wat foto’s gemaakt van de plaatselijke huisjes. Maar verder was er niet al teveel te doen of te zien. Samen zijn we even later naar het restaurant gegaan voor de high tea voor de bootsafari. Er was inderdaad thee en koffie, en er was lekkere cake, zelfs twee soorten. Na de thee gingen we varen, maar het begon al een beetje te druppelen. We deden dus maar meteen onze poncho’s aan. Het regende al flink toen we een troep silver leaf aapjes zagen, maar daarna werd het steeds gekker, het kwam werkelijk met bakken naar beneden en zo zie je dus niks, laat staan dat je de camera verrampeneert in de regen. Er werd besloten nog een stukje door te varen omdat het verderop wat lichter was, maar het bleef naar beneden komen. René kwam vragen wie er terug wilden en dat was bijna iedereen, dus we draaiden om. Bovendien was het ook begonnen te onweren en dat is ook niet fijn op het water. Maar omdat we tegen de stroom op moesten leek het wel een eeuwigheid te duren voordat we weer terug waren. De jetty was ook al helemaal ondergelopen en toen we alles hadden zijn we, net als iedereen terug naar ons huisje gegaan. Daar hebben we meteen de douche aangezet, ondanks dat we het niet koud hadden, want het regende tenslotte warm water. Daarna was het tijd voor het diner, natuurlijk weer rijst met vers gebakken kip, deze keer Chinese kool en aubergine als groenten, en een klein Tom Yam visje. Er was ook pompoensoep. Nog wat meloen en papaya na, en natuurlijk een biertje erbij. We zijn op tijd naar de kamer gegaan. Daar hebben we nog een beetje opgeruimd en toen ging het licht uit.
Zaterdag 10 juni Kinanbatangan
We werden om half zes door René gewekt voor de vroege bootsafari. We hoefden de zwemvesten niet aan, ook al omdat ze nog nat waren van de vorige avond. Deze keer bleef het droog, en we hebben best veel gezien, ook al was het allemaal ver weg. Vier van de negen soorten neushoornvogels, een paar keer apen en een paar keer adelaars. Jammer dat het zo ver weg was, maar een keer hebben we de neushoornvogels mooi zien overvliegen van de ene oever naar de andere kant.
We hebben niet veel film en foto’s kunnen maken, maar verder was het een prima tochtje. Toen we terug kwamen stond het ontbijt klaar, en daarna deed René de briefing. We zouden om half tien een korte wandeling kunnen maken en ‘s-middags zouden we nog een keer een poging doen voor een bootsafari. We hebben natuurlijk de wandeling meegedaan, ook al moesten we laarzen huren omdat het te modderig was. Het was lekker lopen en omdat wij vooraan liepen zagen wij een storm ooievaar wegvliegen en hebben we een klein vogeltje op de film kunnen zetten. Verder hebben we in de drie kwartier lopen niets gezien. Terug bij het restaurant vonden we de gemaakte inspanning wel voldoende voor een biertje, het was tenslotte al kwart over tien en we waren om kwart over vijf opgestaan. Daarna zijn we naar de kamer gegaan en hebben we een kopje soep genomen, goed dat we ook nog de dompelaar bij ons hebben, er was deze keer geen waterkoker beschikbaar omdat heel de dag koffie en thee voorhanden was. Er wordt goed voor ons gezorgd. En toen was het tijd voor de lunch, heerlijk met rijst en kip en vis en komkommersalade. Het is wel een beetje jammer dat er zoveel vliegen zitten, maar toen we de borden aan het einde van de tafel zetten was dat ook een beetje minder. Daarna weer terug naar ons huisje, vergezeld van de huishond, en dat was ook goed. Toen het alfa mannetje van de troep makaken ons achterna kwam zette eerst Piet een “grote bek” naar hem op en vervolgens ging de hond er dreigend naar toe. Piet is nog wat rond gaan lopen met de camera’s en heeft nog foto’s gemaakt van de neusapen en langstaart makaken die rondom het hotel zaten. En ik heb wat zitten puzzelen en geschreven. En al snel was het tijd voor de high tea die er elke middag is voordat de boten gaan uitvaren voor de middag bootsafari. Na de thee gingen we maar weer de boot in, het was droog en zag er niet zo dreigend uit als de vorige dag toen we zo kleddernat waren geworden. Na een stuk varen kwamen we aan bij het eerste wild dat we deze trip zouden zien, en het was niet zomaar wat: onze eerste en waarschijnlijk laatste echte wilde orang-oetang.
Het kostte even wat kracht om de juiste positie te krijgen om goed te kunnen kijken en filmen/fotograferen, omdat er al een paar boten meer lagen. Maar uiteindelijk lagen we goed en konden we hem of haar goed bekijken. We hebben mooie opnames gemaakt en waren natuurlijk allemaal erg blij. Daarna zijn we verder gaan varen en hebben we achtereenvolgens neusapen, overvliegend neushoornvogels en reigers gezien. Het was allemaal lastig om die op de foto en film te zetten, maar het was wel een mooi gezicht. Zeker een witte reiger die meeliftte op een stuk drijfhout en precies voor onze camera’s wegvloog over het water. Ook arenden, maar die zaten wel erg ver weg, de camera’s stellen dan niet goed scherp, en de film beweegt heel erg. Maar er zijn zeker ook mooie opnames van een stork kingfisher, de grootste soort van Borneo. En wat ook wel een verrassing was, was een koppeltje neushoornvogels, de grootste soort met de echte soort hoorn op zijn snavel. We hebben ook langstaart makaken gezien in hun natuurlijke omgeving (en niet als gangsters bij het hotel). In de zijarm van de rivier zagen we ook nog zeker vijf neushoornvogels van een andere soort in een boom gezien, jammer dat het allemaal zo ver weg is, maar met inzoomen konden we het toch nog zien. Het was dus een zeer geslaagde bootsafari en iedereen was blij dat hij mee was gegaan. We zijn meteen naar ons huisje terug gegaan om de spullen voor de nachtsafari te gaan halen. Die zou na het eten zijn, om half negen. Het eten was speciaal, Omar en René hadden voor ons een BBQ geregeld, lekker met vis, garnalen, kip, een heerlijke salade en natuurlijk de onvermijdelijke rijst. Onder het eten besloten we toch niet mee gegaan met de nachtwandeling, het zou hetzelfde pad zijn als die ochtend en daar hadden we geen zin in. We hebben dus met de rest van de groep die niet me de wandel- of bootsafari waren meegegaan een biertje gedronken. Toen het begon te bliksemen zijn we naar ons huisje gegaan, we hadden geen zin om weer nat te worden, we hadden het net een dag droog gehouden.
Zondag 11 Juni naar Bilit
De langste busreis van deze vakantie. René stond om kwart voor zeven aan de deur om ons te wekken. Toen we klaar waren zijn we met onze grote bagage naar voren gegaan en zijn we aan het ontbijt begonnen. Na dit helemaal prima ontbijt zijn we weer op pad gegaan. Om de tijd te doden deed René een pubquiz. En al snel was het lunchtijd. We hebben in een lokaal tentje gegeten, Piet nam een Tom Yam soep met seafood, en ik noedels met kip. Allebei heel erg lekker, maar we werden wel als laatste voorzien van ons eten. Het was vers bereid, en dat kon je proeven ook. Na nog wat gehobbel en een stop om wat rond te lopen en te pinnen in Ranau waren we na een half uurtje op de plaats van bestemming Kinabalu Pine resort, een mooi complex met mooie kamers, vier in een gebouwtje. We zaten wel weer hoog, maar hadden volgens mij het mooiste plekje van de groep. Er was niet al teveel te doen, dus we hebben eerst thee en bouillon gezet op ons terras, het was wel wat kouder, dus we deden al snel iets extra aan.
De bergen lagen ook helemaal in de mist, dus logisch dat het wat frisser was. Het is wel een mooi resort, met prachtige pijnbomen, waar het ook zijn naam aan te danken heeft. Na lekker gedoucht te hebben en nog wat gerommeld gingen we naar het restaurant voor het diner. Helaas een halal restaurant, dus geen alcohol. Maar toen ik daarover een beetje klaagde kwam er toch een oplossing: in de bar mocht wel alcohol gedronken worden, dus gingen we zelf de fles wijn halen en maakte de ober de bar open en klaar voor ons. Het bleek uiteindelijk een soort privat dining room achter de bar te zijn. We kregen mooie wijnglazen en ons eten, helemaal prima. Toen we bijna klaar waren begonnen enkele van onze reisgenoten in de bar met de karaoke, en wij sloten daar natuurlijk bij aan. Het was gezellig, we hebben aardig wat gezongen, maar ook heel veel gelachen.
Maandag 12 juni Wandelen bij Mount Kinabalu en naar Kota Kinabalu
Voordat we naar ons ontbijt gingen hebben we nog foto’s gemaakt van Mount Kinabalu die vrij van wolken was. Nadat we een prima westers ontbijt hadden gegeten zijn we gaan rijden met kleine busjes. De grote bagage bleef achter, die zou Omar meenemen als hij ons om drie uur kwam ophalen voor onze rit naar Kota Kinabalu. Met de kleine busjes dus naar de ingang van het park aan de voet van de berg. Daar stonden ook de klimmers nog, waar we gisteren ook al afscheid van hadden genomen. We hebben ze nogmaals sterkte en succes gewenst, en toen vertrokken ze echt naar hun beginpunt.
Al snel werd de groep door de mensen zelf verdeeld, Omar raadde me af om de lange tocht te doen, dat had ik ook uit mezelf niet gedaan. Ik heb met twee reisgenoten heerlijk gewandeld, wel 8 kilometer. Eigen tempo, niet haasten en zo af en toe ook eens stilstaan voor een foto of een stukje film. We hebben ook de botanische tuin bezocht, daar waren best veel bloemen. Aan bijna het eind van de wandeling zagen we een klein slangetje. Dat hebben we natuurlijk heel uitgebreid op foto en film gezet, daar zijn we zeker een kwartier zoet mee geweest. Na de wandeling van toch ruim vier uur inclusief de botanische tuin zijn we naar de verzamelplaats gegaan. Na bijna een uurtje kwam ook Piet weer terug, en ook hij nam een bord rendang met rijst. Hij had verschillende trails gelopen, de lange ging niet door omdat er een aardverschuiving was geweest. Hij heeft nog foto’s gemaakt van een herdenkingsplek voor de op de berg gestorven mensen. Omdat de hele groep al terug was heeft René Omar gebeld of hij wat eerder kon komen, en dat lukte. De bus was er om half drie, en dus een half uurtje eerder. Twee uur en een kwartier, en een stop bij een tankstation voor plassen en een ijsje verder kwamen we aan bij ons vertrouwde hotel Baha Oriental hotel in Kota Kinabalu. Nadat we opgefrist waren zijn we weer met de groep de was weg gaan brengen. We zijn daarna met twee reisgenoten wat gaan drinken en eten. Eerst een cocktail en een biertje bij een tent waar een aantal serveersters toch heel erg luchtig gekleed waren. Niet helemaal onze tent, maar prima voor een drankje. Intussen was het beginnen te regenen, niet heel heftig, maar genoeg om alle buitenterrassen dicht te laten zijn. Na de cocktail en een biertje zijn we bij Mai Yai, een Thais restaurant gaan eten. Was prima. Na het eten zijn we met vieren naar het hotel teruggelopen, hebben we onderweg nog wat biertjes meegenomen uit de 7-11 en zijn we meteen naar de kamer gegaan. Het was erg gezellig geweest.
Dinsdag 13 Juni Kota Kinabalu
Omdat we geen programma hadden hebben we de wekker op acht uur gezet, het leek wel uitslapen. Het ontbijt was prima. Toen ik wat mensen tegen kwam in de lift sprak ik af dat we met een paar naar het Sabah museum zou gaan. Dus na het pakken van de spullen hebben we een taxi genomen naar het museum. Kosten RM20, dus best te doen.
In het museum hebben we een mooie tijd doorgebracht, zeker de benedenverdieping was de moeite waard. Daar werd de geschiedenis van Sabah getoond, compleet met een levensgroot skelet van een walvis die was aangespoeld. Op de tweede verdieping was een natuurmuseum met alle dieren van Borneo in opgezette vorm, en een deel keramiek museum. Na met enige moeite een taxi te hebben gevonden bij het tegenover liggende ziekenhuis waren we zo bij de Waterfront. Daar namen we een biertje terwijl onze reisgenoten op hun eten wachtten. Toen dat kwam zijn wij gaan lopen en hebben we geluncht bij een tentje met allemaal vreemde gerechten zoals buikspek en platte ribbetjes en gefrituurde kippenpoten (en dan echt de klauwen). Een biertje en een bak noedels erbij maakte het verder wel prima eten. Voordat we dat tentje hadden gevonden kwamen we langs een groot Chinees restaurant waar allemaal bakken stonden met verschillende soorten kreeft, garnalen, vis en schelpen. Daar besloten we die avond samen te gaan eten. Na de lunch in het kleine tentje zijn we het winkelcentrum in gegaan om schoenen voor Piet te kopen. Deze keer niet op zoek naar sandalen, maar naar een beetje nette schoenen voor de avonden in Kuala Lumpur. Weer niet gelukt.
Dus zijn we maar een bakkie koffie gaan doen bij Starbucks. Dat was in ieder geval ver genoeg weg van het karaoke podium wat midden in het winkelcentrum stond, en waar mensen hun (niet) zang kunsten konden vertonen. Na de koffie wilden we naar het hotel terug gaan, maar toen zagen we dat het er met bakken uit kwam. Een tweede pluutje kopen was een optie, ik had er een bij me. We hebben nog even door het winkelcentrum gelopen en hebben toen besloten om een taxi te nemen naar het hotel. Daar waren we snel, en we namen meteen de was mee die René weer voor ons had opgehaald. Na een beetje rommelen op de kamer zijn we met droog weer, en de parapluutjes, weer terug gelopen naar het restaurant. Daar werden we vriendelijk onthaald, en door een ober van deskundig advies voorzien. We namen kreeft, garnalen met Hongkong knoflook, een halve vis en een pond lokale schelpen. We werden heel vriendelijk geholpen met het stomen van de vis, midden op tafel was en een ingebouwde steamboat. Daarna kwamen de kreeft met kaas en de garnalen heel snel, eigenlijk tegelijkertijd. We hadden er ook nog fried rice en een bucket bier (vier blikjes) bij genomen, we zouden we zien wat de schade zou worden. Het was in ieder geval heerlijk. Toen ik mijn handen ging wassen na al het kreeft en pellen van de garnalen zag ik dat er nog 10 en 6 procent aan servicekosten en belasting op zou komen. Uiteindelijk kwam de rekening op RM363, dus 76 euro. Dat viel op zich nog wel mee, maar is evengoed duur voor een diner met tweeën op Borneo. Na het eten zijn we terug naar het hotel gelopen.
Woensdag 14 Juni naar Pulau Tiga
Het ontbijt was weer top, zoals we intussen gewend waren van dit hotel. Maar we waren wel wat vroeg, dus de kok voor de eitjes was er nog niet. Dat gaf ons wel de gelegenheid om op het gemakkie de boterhammen roosteren en kijken wat we nog meer wilden eten. We hielden het maar op gewoon westers. Na het ontbijt zijn we twee uurtjes met de bus gaan rijden naar de opstapplaats van onze speedboten naar het eiland Pulau Tiga. Toen de boten eenmaal goed verdeeld waren gingen we op weg voor een snelle vaart naar de volgende bestemming. Daar aangekomen werden we hartelijk ontvangen, en de gemeenschappelijke ruimte zag er goed uit. Jammer dat er maar op bepaalde tijden stroom is. Tussen 9 en 12 en tussen 2 en 5 uur is er geen stroom, gelukkig de nachten wel zodat we kunnen opladen. Maar verder waren de kamers van het kaliber bagger. Het rook er muf, en het sanitair was smerig van de kalkaanslag. Er was gelukkig wel airco en een fan, maar die vielen natuurlijk ook uit als de generator uit stond. Al met al geen heel fijne afsluiting van de vakantie. Gelukkig hadden wij nog een luxe hotel in Kuala Lumpur ter afsluiting, want dit was verre van een Sawadee waardige afsluiting van de vakantie. Na een biertje en een goede lunch gingen we er toch maar wat van maken. We gingen samen wandelen.
Bij het vragen naar de wandelroutes werd ons een gratis gids aangeboden, maar die hebben we afgeslagen, we wilden een keer samen op pad. We zijn eerst naar de modderpoel gelopen, ik merkte wel dat het al weer een paar dagen geleden was dat we gewandeld hadden, ik was omhoog weer snel buiten adem. Aangekomen bij de modderpoel zaten daar een stel Chinezen in (of andere Aziatische types, we kunnen ze niet zo goed uit elkaar houden). Ook een paar reisgenoten waren er. We boden aan om foto’s van ze te maken als ze er samen in zaten. Dat hebben we dus gedaan en omdat ze er al meteen uitkwamen hebben we ze ook nog even geholpen met handen wassen. Het was wel jammer dat er helemaal geen voorzieningen waren, geen trapje en ook geen kraantje om in ieder geval je handen af te spoelen. Zeker zonder het trapje en met een lange weg terug naar de zee om af te spoelen zag ik het niet zitten. Voor hetzelfde geld kwam ik er niet meer uit. We zijn na de hulp doorgelopen over de Rocky Trail naar de Rocky Beach. We kwamen op een slecht pad, maar het meest vervelende waren wel de slecht onderhouden bruggetjes. Gelukkig waren de meesten over niet al te hoge, droge greppels. Wat ook vervelend was, was een grote boom die zijn vruchten had verloren, die vruchten waren namelijk spekglad en we moesten dus een beetje naar beneden glibberen. Aangekomen bij Rocky Beach was het inderdaad een strand met stenen, maar vooral met heel veel troep. Er zal ongetwijfeld ook wel wat uit zee zijn komen aandrijven, maar ik denk dat er ook wel eens een feestje werd gehouden en de troep gewoon achter gelaten. Na het bezoek aan het strand zijn we doorgelopen, we besloten het rondje wat groter te maken. Maar het pad en de bruggetjes werden steeds slechter. Tot we op een gegeven moment bij een brug over een diepe greppel kwamen. Gezien de staat van die brug en de diepte van de greppel besloten we er niet over te gaan. Een gebroken been of erger op Pulau Tiga was nou niet helemaal waar we naar op zoek waren. We hebben nog even geprobeerd om via de greppel te gaan, maar ik zou helemaal niet boven komen zo steil was de klim. Dus zat er niets anders op dan om te keren, weer langs alle slechte bruggetjes, en over de glibberige vruchten van de grote boom. Daar aangekomen zochten we een ander pad tussen de bomen en takken door en dat ging een stuk sneller. Toch waren we pas om kwart voor vijf terug bij het hoofdgebouw van onze accommodatie. Daar waren we dus mooi op tijd voor de high tea. Thee dus met honingpannenkoekjes, lekker na zo’n inspanning. Piet ging daarna een filmpje maken van de varanen die in de tuin rondliepen. Daarna zijn we naar de kamer gegaan om de airco aan te zetten, maar verder hadden we in dat benauwde hok niets te zoeken. Om zeven uur was het eten. Na het eten is Piet de fles wijn gaan halen die we hebben opengemaakt op de pier. Daar hebben we heerlijk samen gezeten, samen met een deel van het personeel van de accommodatie, totdat het begon te regenen. Toen zijn we snel naar onze eigen hut gegaan, en gelukkig waren we net op tijd voor de hoosbui, hoewel we wel ook wat nat zijn geworden. Op ons eigen platje hebben we de wijn leeggemaakt, en heeft Piet het ene blikje bier dat we nog hadden opgedronken. We hadden geen licht, maar met de schijnwerper en een koplampje was het toch nog wel sfeervol zo met die harde regen.
Donderdag 15 Juni Pulau Tiga
We hadden afgesproken dat we de snorkel excursie, samen met het bezoek aan het slangeneiland zouden gaan doen, maar er was aardig wat wind opgestoken. Ik zei al dat ik met dat weer de zee niet op zou gaan, nog afgezien van de golfslag waardoor je afdrijft zie je niets van de vissen en het koraal. Maar heel de excursie werd afgelast. Dan maar hangen en hopen dat het die middag beter zou zijn. Intussen werd ook de excursie voor de middag geannuleerd. Na een tijdje zijn we samen terug gegaan naar het hoofdgebouw. Daar heb ik wat zitten schrijven en viel ik bijna in slaap. Na al dat hangen werd het toch weer tijd voor de high tea, deze keer met als snack een pita broodje met sardientjes in tomatensaus. Niet helemaal wat je verwacht bij een kopje thee, maar het smaakte wel.
Toen we nog wat zaten te keuvelen zag een reisgenote ineens grote vogels een boom in vliegen. Ik ging er met de filmcamera op af, en heb mooie opnames gemaakt. We zijn nog even naar de hut gegaan om wat op te frissen van de verschrikkelijk vermoeiende dag. Na het eten hebben we René zijn fooi gegeven en nog wat gedronken, het was gezellig. Behalve dan dat het bier weer niet koud was.
Vrijdag 16 Juni naar Kuala Lumpur
Om acht uur liep de wekker af, we konden rustig ontbijten en de tassen pakken. Die konden we buiten bij de veranda zetten, en daarna “mochten” we weer gaan hangen in het hoofdgebouw. Met de boten zijn we over een rustige zee naar vasteland gevaren. Daar stond de bus klaar en moesten we met een bus twee uur verder rijden. Op de luchthaven ging het snel, we hebben weer gegeten bij O’Briens, weer een sandwich. Toen namen we nog een biertje bij de gate, daar hebben we met een Nederlands stel zitten praten. Zij hadden een eigen samengestelde reis door een reisbureau laten boeken. We hadden een rustige vlucht naar Kuala Lumpur, we hadden drie stoelen met z’n tweeën. Op KLIA hebben we afscheid genomen van René en van de groep. Onze bagage was een van de eerste uit het vliegtuig (voor de verandering). Daarna hebben we kaartjes gekocht voor de KLIA express, die kosten 110RM voor ons tweeën. Toen we de kaartjes hadden gekocht werden we door de conducteur gemaand op te schieten, de trein wachtte op ons. Het is een prima trein, met ruim voldoende plaats op de tijd dat wij er gebruik van maakten. Op Kuala Lumpur Sentral Station hebben we een budget taxi coupon gekocht, voor wel RM18 naar het hotel.
Aangekomen bij het hotel zagen we dat we niet verkeerd gekozen hadden: prachtige entree met veel marmer en kroonluchters. We hebben snel ingecheckt en zijn naar onze kamer op de 18e verdieping gegaan. Het is goed dat de liften snel zijn. Het was een prachtige kamer met uitzicht op de Petronas Towers. Dat had ik ook speciaal geboekt, maar je moet maar zien hoe het er dan uiteindelijk uit ziet. Deze was prima, een soort kleine erker met uitzicht op de torens. Na het heel even bewonderen van de kamer en het uitzicht zijn we snel naar de bar gegaan, het was tijd voor een borrel. Dat was wel even schrikken, een cocktail kostte RM49, een biertje RM35, dus ook niet heel goedkoop. Maar ja 5 sterren hotel en islamitisch land. Daarna zijn we even naar buiten gelopen. We hebben een paar foto’s gemaakt met de telefoon, dat was natuurlijk helemaal niks. De volgende dag nog maar een keer met de echte camera.
Zaterdag 17 Juni Kuala Lumpur
Om half acht liep de wekker af. We zijn eerst naar de Petronas Towers gelopen om kaartjes te kopen. Dat was thuis niet gelukt omdat het te ver van tevoren zou zijn. Je kunt alleen voor dezelfde maand kaartjes kopen en toen zaten wij natuurlijk al in Maleisië en hadden we geen printer tot onze beschikking. Aangekomen waren we iets te vroeg, dus zijn we eerst maar eens wat foto’s van de buitenkant gaan maken en daarna moesten we nog steeds even wachten. Gelukkig hebben we tijd genoeg, het ontbijt is tot half elf.Toen we de kaartjes kochten vroeg de kassier of Piet boven de 61 was, dan kreeg hij korting. En dat was hij natuurlijk, dus dat scheelde voor zijn kaartje zomaar bijna de helft (van RM85 voor RM45). Na het aankopen van de kaartjes zijn we terug naar het hotel gelopen voor het ontbijt, fijn als je zo dichtbij zit. Het ontbijt was zoals je dat van een vijfsterren hotel mag verwachten: vijfsterren. Met vijf of zes verschillende keukens, waaronder natuurlijk een Westerse met gebakken eitjes en bruinbrood. Maar ook Indisch, Chinees, Maleisisch en elementen van Italiaans. Genieten dus voor mij van fried noodles met kip rendang en voor Piet van een gebakken ei en brood met jam en vleeswaren. Ieder zijn ding. Na het ontbijt en de kamer opruimen zijn we kaartjes gaan kopen voor de hop-on-hop-off bus. Die kostte hier ongeveer € 10,00 per persoon, dus het proberen waard. We moesten even wachten voordat hij kwam, en we zijn meer dan een uur meegereden. Lekker boven op het dek, het was prima weer. We zijn als eerste uitgestapt bij het vogelpark. Dat werd aanbevolen en we hadden ook al gezien dat er hele grote volières waren. Wellicht zouden we daar dan ook betere foto’s kunnen maken van de verschillende neushoornvogels die we in het wild hadden gezien. De entree was wel redelijk duur, zo zou ik hier wel van mijn geld afkomen. En toen viel het park ook nog tegen. In de grote volières zaten eigenlijk alleen watervogels, zoals reigers en zo. Wel mooi, maar teleurstellend omdat wij andere verwachtingen hadden. Juist de vogels waar we voor kwamen zaten in kleinere kooien en daar kon je dus in ieder geval met foto en film niks mee. Toen we in het vogelpark waren begon het ook nog flink te regenen, maar we konden daar wel een beetje schuilen. Een echt gezellige gelegenheid om wat te drinken was er ook niet. Dus maar weer terug in de bus. We zijn bij punt 18 uitgestapt, een halte verder als waar we eigenlijk wilden zijn. Daar vroeg ik aan een politieagent waar ik kon pinnen, en die wees me naar de pin automaat. Helaas was die alleen voor lokale banken, dus maar verder zoeken. Onderweg heb ik bij een lokaal tentje kipcurry met brood gegeten. Piet hield het bij een colaatje. Ik nam lekker een verse jus. We zijn daarna verder gaan wandelen richting het hotel. Het was weliswaar te doen, maar evengoed toch nog een flinke wandeling. We kwamen onderweg langs een Starbucks, daar nam Piet een kopje pompoensoep want helemaal niet eten is ook voor hem niet goed bij deze temperatuur. Terug in het hotel pakten we de kaartjes voor de Petronas Towers en liepen we die kant op. We waren natuurlijk te vroeg, maar dat vinden we nooit erg. Toen we aan de beurt waren kregen we een badge aan een gekleurd koord (wij zaten in de zwarte groep), en gingen we met de mensen uit onze groep eerst naar de loopbrug op de 42e verdieping. Daar kregen we natuurlijk even de tijd om rond te kijken over de stad. Het was jammer dat de ruiten aan de buitenkant nat waren van de regen, maar dat was alleen maar vervelend voor de foto’s en de film. Voor onze ogen maakte dat niet uit. Nadat we een tijdje rond hadden gelopen werden we geroepen en gingen we verder naar het observatiedek op de 87e verdieping. Dat was natuurlijk helemaal spectaculair hoog, en we hebben dan ook mooi rond kunnen kijken. Er was een maquette, en er hingen ook wat mooie foto’s, maar we kwamen natuurlijk voor het uitzicht. Toen we weer bij elkaar werden geroepen werden we naar beneden gebracht door de supersnelle lift, en kwamen we terecht in het winkeltje. Daar konden we ook een foto van onszelf kopen met de torens erop. Maar dat was zo’n kitscherige foto dat we die maar hebben overgeslagen. Na het bezoek aan de torens zijn we nog even naar het hotel gegaan en al snel daarna gingen we naar Chinatown voor het avondeten. Daar hebben we in een lokaal tentje beef noodles gegeten. Dat was wel weer een belevenis, altijd maar afwachten wat je krijgt. Maar ondanks de inrichting van het tentje was de omloopsnelheid goed en het eten eenvoudig, maar verder prima. Voordeel is wel de prijs, we waren RM18 (€ 4,50) kwijt voor twee porties noodles en twee colaatjes. We zijn na het eten verder doorgelopen naar de grote moskee, maar daar mochten we helaas niet in omdat het tijd was voor het avondgebed. Op het plein voor de Central Market was wel een happening bezig, er werd gezongen en gedanst en we hebben er lekker even staan kijken (en foto’s / film gemaakt). We kregen ook nog wat te eten aangeboden, maar dat hebben we afgeslagen omdat we net hadden gegeten. Weer eens een klein cadeautje waar we niet op gerekend hadden. Door het drukke winkelgedeelte zijn we terug naar het hotel gelopen. Daar hebben we op onze kamer genoten van het uitzicht op de torens.
Zondag 18 Juni Kuala Lumpur
We hebben de wekker om half acht laten aflopen, met het idee om de bus van negen uur te nemen. De kaartjes waren tenslotte nog tot elf uur geldig. Helaas, door het uitgebreide ontbijt werd het allemaal wat later, namelijk half tien. Ook niet erg, het is tenslotte vakantie. Tijdens de rit heeft Piet waypoints gezet bij de belangrijkste punten, en we zijn uitgestapt bij het Nationaal Museum. Daar hebben we een poosje rondgelopen, het museum ging over de geschiedenis van Maleisië. Na dat bezoek zijn we ook nog een binnen gelopen bij het Etnologisch Museum. Daar waren veel taferelen uitgebeeld met poppen, zoals kinderen die aan het knikkeren waren of trouwparen.
Na het bezoek aan de musea zijn we terug gelopen naar Chinatown, waar we eerst door Petaling Street hebben gelopen. Een van de meest beroemde straten van Chinatown in KL. En dan blijkt dat dat soort straten weer net niet ons ding is: het was een soort Hinthamerpromenade met kramen voor winkels, eigenlijk meer een braderie met overal dezelfde spullen te koop. Net om de hoek vonden we wel een leuk tentje waar we een heerlijke lunch namen. Ik nam een groene curry met rijst en Piet een Tom Yam soep. Na de lunch hebben we een bezoek gebracht aan de Chinese tempel, ook weer leuk om te zien, maar veel van hetzelfde als die in Kuching. We gingen ook op zoek naar de Indiase tempel, en die hebben we wel gevonden, maar die was gesloten. We hebben ook nog een bezoek gebracht aan de binnenkant van de Central Market, maar ook dat is niets voor ons. Het was eigenlijk een overdekte markt / braderie met allemaal dezelfde spullen, vooral voor toeristen. Bij de grote moskee mochten we nu wel naar binnen, we werden hartelijk welkom geheten. Ik moest wel een lange jurk met capuchon aan, maar die hing netjes voor me klaar, ik hoefde er ook niets voor te betalen. We werden begeleid naar het gebedsgedeelte door de jonge vrouw van de garderobe, en kregen daar een korte uitleg over de geschiedenis van de moskee van een vrijwilliger. Die maakte ook nog een foto van ons tweeën, en die is ook nog eens redelijk goed gelukt. Daarna werd het toch echt tijd om de Korte Putstraat van Kuala Lumpur te gaan zoeken. Die hadden we best snel gevonden, het was de begane grond van het Connections winkelcentrum. Voordat we gingen eten hebben we eerst een cadeautje voor Marijn gekocht bij Toys R us. Een souvenirtje konden we voor hem niet vinden, dus het werd een doosje Ninjago van Lego, daar zou hij best blij mee zijn. We hebben op de begane grond heerlijk gegeten bij een Italiaans restaurant, met een lekker flesje wijn er bij. Dat was ook wel weer eens lekker na het lokale eten.
Maandag 19 juni Kuala Lumpur
We hebben de wekker niet laten aflopen, het was tenslotte ook wel een beetje vakantie. Toch werden we om acht uur wakker. Na het ontbijt zijn we op pad gegaan voor ons bezoek aan de Batu Caves. We zijn eerst met de monorail naar KL Sentral treinstation gegaan, en van daaraf verder met de metro. Het ging allemaal heel soepel, en het was erg goedkoop. Vanaf het station liepen we, samen met alle andere toeristen voor de caves, naar de ingang. Net daarvoor stond ook al een tempel met water er omheen, waar ook nog een waterval en eendjes te bewonderen waren. Altijd leuk voor op de film. En daarnaast stond natuurlijk de gigantische Buddha die je op alle foto’s van de Batu Caves ziet.
Bij het begin van de trap bleek dat ik mijn meegebrachte sarong om moest. Als ik deze niet bij me had gehad was het ook al geen drama geweest, je kon er daar voor heel weinig (een paar ringgit) ook een huren. Er werd geen entree geheven, dus werd wel een goedkoop bezoek aan één van de bekendste plekken van Kuala Lumpur. En toen was het tijd voor de trappen. Toen we boven kwamen konden we ook nog in een “dark cave” een rondleiding doen. Maar die hadden we in Mulu al gedaan, en sloegen we hier dus over. In de Batu Cave zelf was het minder spectaculair. Het was weliswaar een grote grot, maar er waren slechts een paar kleine shrines in gebouwd. Die waren evengoed mooi om te zien, maar wat mooier was is dat er ook gewoon door gewone mensen hun geloof beleden wordt. We hebben daar dan ook van genoten, je hoeft tenslotte niet altijd zelf aan iets mee te doen om het bijzonder te vinden. We hebben ook nog een paar prachtige jonge dames op de foto gezet, die waren met hun familie om te bidden. Al met al toch mooi.
Na het bezoek aan de grote grot zijn we ook nog in een grot geweest waar het levensverhaal van Rama wordt uitgebeeld. Met levensgrote poppen, en zelfs krijgskarren met paarden ervoor. We hebben er wel entree moeten betalen, wel 5RM per persoon. Het is jammer dat er verder geen toezicht is, er is achterin wel heel veel graffiti, en ook door de rest van de grot zijn namen in de muren gekrast. Met de metro zijn we weer terug gegaan naar de stad. Na de lunch zijn we naar de Indiase tempel gelopen, die was deze keer wel open. We konden onze schoenen voor 0,20RM per paar in bewaring geven en zo konden we op ons gemak de tempel bekijken. Zoals we in Zuid India hadden gezien waren hier de beelden ook weer heel kleurrijk. Toen we er net uit waren en onze schoenen hadden opgehaald hoorden we dat er in de tempel muziek gemaakt ging worden. We hebben natuurlijk onze schoenen weer ingeleverd om in de tempel te gaan kijken. Behalve de muziek begon ook de reinigingsceremonie van de Buddha, deze werd overgoten met water. Nadat dat klaar was werd ook het leeuwenbeeld overgoten. De muziek werd gemaakt door een fluitist en een trommelaar en was best hard. Daarna liepen we terug naar het hotel om te kijken waar we die avond zouden gaan eten en om in te checken voor de lange vlucht van de volgende dag. Speciaal voor dat inchecken werd het business center voor ons geopend, en het was dus zo gebeurd. Daarna besloten we toch ook nog de televisie toren te gaan beklimmen. Aangekomen kochten we kaartjes, en daar vertelde de jongedame aan de kassa dat we ouderenkorting konden krijgen vanaf 55 jaar. Met de lift gingen we in een groep naar boven.
Daar was het wel leuk. Het was een platform met alleen maar winkeltjes en rondom glas. Je kon dus wel ver kijken, maar foto’s of film was niet mogelijk door de weerkaatsing van het licht en alle mensen in de ruiten. Na het bezoek aan de toren zijn we bij Healy Mac’s, een Ierse pub gaan eten, we waren wel een beetje klaar met rijst. We begonnen met een cocktail, en bestelden maar meteen een bucket bier erbij. Nog voor we het eten bestelden kregen we vanaf een tafel met mannen die wat aan het drinken waren de vraag wat ik voor cocktail had. Kennelijk hadden ze met elkaar gewed wat ik had, maar ze hadden het allemaal niet goed, dus lachen alom. Verder hebben we niemand gesproken. We bestelden het eten, een voorgerecht om te delen en daarna allebei een steak. Dat was helemaal prima, net als de biertjes die in een emmer vol met ijs naast onze tafel stond. Na het eten zaten we helemaal vol, maar toen kwam de ober nog met een toetje om te delen. We zaten zo vol dat Piet zelfs zijn bier niet meer lustte. Maar het mooiste moest nog komen: ik vroeg de rekening, maar de ober zei dat die al betaald was. Ik zei hem geen grapjes te maken, maar hij bleef het volhouden. Toen ik hem vroeg wat dat nou allemaal was wees hij naar de tafel met de mannen die aan het drinken waren. We liepen naar die tafel toe en vroegen wat de bedoeling was en dat we best zelf onze rekening konden betalen. De (kennelijke) baas van het stel vroeg me waar we vandaan kwamen, en toen we zeiden uit Nederland zei hij dat de man naast hem ook een Dutchie was. Ik vroeg dus aan die Nederlander waar dit allemaal over ging. Hij zei me dat die baas, een steenrijke Amerikaan uit Houston dat wel vaker deed. Hij vond het leuk om ook wel eens van zijn rijkdom te delen. De Amerikaan zei ons zelfs dat we de volgende dag maar terug naar de bar moesten komen en wat drinken op zijn kosten. “Neem dan maar een lekkere fles drank, dat doen wij ook”. Ze werkten wel allemaal voor hetzelfde bedrijf, dus hij zal ook wel de rest van hun eigen rekening betaald hebben. Die zal niet laag geweest zijn, ze deden geen borrel, maar gewoon hele flessen. Maar wij vertelden dat we de volgende dag terug naar huis gingen, en zij zouden ook vertrekken naar hun thuislanden. Ze waren hier voor een training. Onderweg naar ons eigen hotel bleven we het maar raar vinden, heel bijzonder als een wildvreemde je rekening van € 85,00 betaald, zeker als je er heel de avond niet mee gesproken hebt. Terug in het hotel hebben we niets meer gedronken en ook niet meer ingepakt. We hadden de volgende dag tijd genoeg, de vlucht was pas om 23:20, dus we hadden heel de dag de tijd.
Dinsdag 20 juni Kuala Lumpur en naar huis
We hebben de wekker op acht uur gezet, voor de laatste dag in Maleisië. Na het douchen en het laatste vijf sterren ontbijt zijn we met mijn kapotte schoen gaan lopen. Helaas konden we maar één schoenmaker vinden en die verstond ons niet. Gelukkig waren er twee vrouwen die ons hielpen door te vertalen. Maar hij kon alleen maar lijmen en niet stikken zoals bij de andere schoen was gedaan. Dat hebben we maar niet laten doen, dat zou toch geen zin hebben omdat de lijm in water weer zou oplossen. Terug in het hotel hebben we de tassen ingepakt, we deden de zwemspullen bovenop. Daarna was het tijd om uit te checken, we hebben de bagage bij de conciërge neergezet, daar stond hij ongetwijfeld veilig. Met de metro zijn we naar het handwerkcentrum gegaan, in de hoop dat we daar iets leuks zouden vinden. Omdat we te vroeg of verkeerd waren uitgestapt hebben we een aardig eindje moeten lopen. Maar uiteindelijk hebben we het toch gevonden. Jammer dat er dan verder niets te vinden was, ook niet voor Marijn. Onderweg terug naar de binnenstad kwamen we langs een mooi houten paleisje. Helaas was het gesloten. Er zou die middag wel een rondleiding zijn, maar dat zou nog minstens twee uur duren en we hadden geen zin om daar op te wachten. Er was in de omgeving ook niets te beleven of te bezichtigen. We hebben wel wat foto’s gemaakt van de buitenkant. Onder het paleisje lag ook een houten boot en andere zaken die vast bij de huisraad zou horen.. Toch leuk om even te zien. We zijn terug gelopen naar Kutin Bintang (de wijk) voor de lunch. De keer dat we in Connection Street het diner hadden genoten was zo goed bevallen, dat we weer terug gingen voor de lunch, deze keer bij een Spaans restaurant. Piet nam vissoep en ik een spaghetti met zeevruchten, ook niet verkeerd. Paar glaasjes wijn er bij en het was weer helemaal goed. Van daar af zijn we door het winkelcentrum overdekt en met airco naar het KCC park gelopen. Toen we buiten kwamen was het wel weer erg warm na al die tijd in de airco gelopen te hebben, maar we moesten er even doorheen, er was helaas geen loopbrug voorzien van airco helemaal naar ons hotel. Het was ondanks de hitte wel leuk om even door het park te wandelen.
Terug in ons hotel hebben we lekker nog even aan het zwembad gelegen, waar ik ook Peter nog heb gebeld voor zijn verjaardag. Twee lekkere cocktails verder was het ongeveer tijd om aan te gaan kleden voor onze terugreis naar Den Bosch. We bestelden bij de conciërge een taxi om ons naar het treinstation te brengen. Daar kochten we weer tickets voor de KLIA Express, de trein naar het vliegveld. Dat verliep natuurlijk allemaal weer heel soepel. We hebben op het vliegveld nog een (groot) biertje gedaan en wat gebakken aardappeltjes. En na nog wat hangen op het vliegveld zijn we de nacht in de lucht in gegaan. Terug in Nederland hebben we de trein en de bus terug naar huis genomen. Ook die reis verliep soepel.
Het was weer mooi en een mooie reis geweest!